Dây an toàn là trang bị an toàn thiết yếu, giúp bảo vệ người ngồi trên ô tô khỏi những rủi ro khi tham gia giao thông. Vai trò của dây an toàn đặc biệt quan trọng trong việc giảm thiểu chấn thương khi phanh gấp hoặc xảy ra va chạm. Tại Việt Nam, việc tuân thủ quy định thắt dây an toàn là bắt buộc và có các mức phạt không thắt dây an toàn cụ thể nếu vi phạm. Hiểu rõ các quy định này giúp người lái và hành khách tuân thủ luật, đảm bảo an toàn cho chính mình.
Tầm quan trọng của việc thắt dây an toàn và cơ sở pháp lý
Dây an toàn không chỉ là một yêu cầu pháp lý mà còn là lá chắn an toàn đầu tiên và hiệu quả nhất trên xe ô tô. Khi xe di chuyển, đặc biệt ở tốc độ cao, mọi tình huống dừng đột ngột hay va chạm đều có thể gây ra lực quán tính đẩy người ngồi về phía trước hoặc sang hai bên. Dây an toàn có nhiệm vụ giữ chặt cơ thể, phân tán lực tác động qua các phần cứng cáp của cơ thể (xương chậu, ngực), ngăn ngừa việc đập đầu vào vô lăng, bảng điều khiển hoặc văng ra khỏi xe. Các nghiên cứu của Cục An toàn Giao thông Đường bộ Hoa Kỳ (NHTSA) cho thấy việc sử dụng dây an toàn đúng cách có thể giảm nguy cơ tử vong tới 50% đối với người ngồi hàng ghế trước và 75% đối với người ngồi hàng ghế sau trong các vụ tai nạn giao thông.
Tại Việt Nam, Luật Giao thông đường bộ năm 2008 đã quy định rõ về trách nhiệm thắt dây an toàn đối với người điều khiển và người ngồi trên xe ô tô. Điều 9 của Luật này nêu rõ các hành vi bị nghiêm cấm, trong đó có việc điều khiển xe cơ giới mà không thắt dây an toàn. Nghị định 100/2019/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP) là văn bản pháp luật cụ thể hóa các hành vi vi phạm và mức phạt không thắt dây an toàn. Việc này nhằm nâng cao ý thức chấp hành luật, góp phần giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản do tai nạn giao thông gây ra. Quy định này áp dụng cho tất cả các loại xe ô tô có trang bị dây an toàn khi đang tham gia giao thông trên đường, không phân biệt mục đích sử dụng xe (cá nhân, kinh doanh vận tải…).
Dây an toàn bảo vệ người ngồi trên ô tô
Chi tiết mức phạt lỗi không thắt dây an toàn theo Nghị định 100
Nghị định 100/2019/NĐ-CP là cơ sở pháp lý chính quy định các mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt. Đối với hành vi không thắt dây an toàn, Nghị định này phân định rõ trách nhiệm và mức phạt tiền cho người điều khiển phương tiện và người ngồi trên xe. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định an toàn cho tất cả mọi người trong xe, không chỉ riêng người lái.
Theo Điểm p và Điểm q Khoản 3 Điều 5 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi Khoản 34 Điều 2 Nghị định 123/2021/NĐ-CP, người điều khiển xe ô tô sẽ bị phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng nếu vi phạm một trong hai hành vi sau: Thứ nhất là không thắt dây an toàn khi điều khiển xe chạy trên đường bộ. Thứ hai là chở người trên xe ô tô mà người đó không thắt dây an toàn tại vị trí có trang bị dây an toàn khi xe đang chạy. Mức phạt này áp dụng cho cả lỗi không thắt dây an toàn ở hàng ghế trước (bên phụ) và hàng ghế sau, miễn là vị trí đó có trang bị dây an toàn từ nhà sản xuất.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Bảng giá xe VinFast các dòng chi tiết nhất
- Xe Máy Daehan Có Tốt Không? Đánh Giá Chi Tiết
- So Sánh Pin Lithium-ion Và Siêu Tụ Điện Camera Hành Trình
- Sự Khác Biệt Giữa Đánh Bóng Và Phủ Ceramic Xe Máy
- Biển Cấm Ô Tô: Hướng Dẫn Chi Tiết Theo Quy Định
Đối với người ngồi trên xe ô tô (bao gồm cả hành khách), nếu không thắt dây an toàn tại vị trí có trang bị dây an toàn khi xe đang chạy, họ cũng sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính. Căn cứ theo Khoản 5 Điều 11 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP, mức phạt tiền đối với hành vi này là từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng. Điều này cho thấy trách nhiệm thắt dây an toàn không chỉ thuộc về người lái mà còn là trách nhiệm của mỗi hành khách để bảo vệ chính bản thân mình và góp phần tạo nên một môi trường giao thông an toàn. Quy định này giúp nâng cao ý thức cá nhân về sự cần thiết của việc tuân thủ quy tắc an toàn.
Bằng chứng khi xử phạt lỗi không thắt dây an toàn
Một trong những thắc mắc phổ biến liên quan đến việc xử phạt không thắt dây an toàn là liệu có cần bằng chứng hình ảnh hay không để việc xử phạt được hợp lệ. Theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam, cụ thể là Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và các văn bản hướng dẫn liên quan, việc xử phạt lỗi không thắt dây an toàn không bắt buộc phải có hình ảnh vi phạm làm bằng chứng. Lực lượng Cảnh sát giao thông có quyền tiến hành xử phạt khi trực tiếp phát hiện hành vi vi phạm của người điều khiển hoặc người ngồi trên xe ô tô trong quá trình tuần tra, kiểm soát.
Tuy nhiên, trên thực tế, để đảm bảo tính minh bạch, chính xác và thuận tiện trong quá trình giải quyết các trường hợp có thể xảy ra khiếu nại hoặc yêu cầu xem bằng chứng từ người vi phạm, lực lượng Cảnh sát giao thông ngày càng được trang bị nhiều thiết bị kỹ thuật hiện đại. Camera giám sát trên các tuyến đường hoặc camera đeo trên trang phục của cán bộ là những công cụ hữu ích giúp ghi lại hình ảnh, video về hành vi vi phạm giao thông, bao gồm cả việc không thắt dây an toàn. Dù không phải là yêu cầu bắt buộc về mặt pháp lý cho lỗi này như một số lỗi khác (ví dụ: vượt đèn đỏ thông qua hệ thống giám sát tự động), những hình ảnh này có thể được sử dụng như bằng chứng hỗ trợ trong quá trình làm việc và chứng minh hành vi vi phạm khi cần thiết, giúp quá trình xử lý nhanh chóng và rõ ràng hơn.
Xử phạt không thắt dây an toàn cần bằng chứng
Giải đáp các thắc mắc thường gặp về việc thắt dây an toàn
Ngoài các quy định về mức phạt không thắt dây an toàn, nhiều người tham gia giao thông vẫn còn các câu hỏi liên quan đến quy trình xử lý hay cách thắt dây an toàn đúng chuẩn để đảm bảo hiệu quả bảo vệ cao nhất. Dưới đây là giải đáp cho một số thắc mắc thường gặp giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này, từ đó tuân thủ tốt hơn các quy định pháp luật và đảm bảo an toàn cho bản thân cũng như hành khách trên xe trong mọi hành trình.
Lỗi không thắt dây an toàn có bị tước quyền sử dụng bằng lái không?
Theo quy định tại Điểm b và Điểm c Khoản 11 Điều 5, cùng với Khoản 5 Điều 11 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP), hành vi không thắt dây an toàn (áp dụng cho cả người lái và hành khách) chỉ bị áp dụng hình thức xử phạt tiền. Điều này có nghĩa là lỗi không thắt dây an toàn không nằm trong danh mục các hành vi vi phạm bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là tước quyền sử dụng giấy phép lái xe. Bạn sẽ không bị tạm giữ hoặc tước bằng lái xe trong một khoảng thời gian nhất định do vi phạm lỗi này.
Tuy nhiên, trong quá trình xử lý vi phạm, lực lượng Cảnh sát giao thông có quyền tạm giữ giấy tờ có liên quan đến phương tiện và người điều khiển để đảm bảo việc chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Theo quy định tại Khoản 6 Điều 125 của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, giấy phép lái xe có thể bị tạm giữ tối đa 07 ngày làm việc (đối với trường hợp bình thường) hoặc lâu hơn tùy thuộc vào tính chất phức tạp của vụ việc để đảm bảo người vi phạm sẽ chấp hành việc nộp phạt tiền theo quy định. Sau khi người vi phạm hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ nộp phạt và các thủ tục hành chính liên quan, giấy phép lái xe sẽ được trả lại theo quy định của pháp luật.
Hướng dẫn thắt dây an toàn đúng cách
Thắt dây an toàn đúng cách không chỉ là tuân thủ luật mà còn tối ưu hóa khả năng bảo vệ của nó trong trường hợp xảy ra va chạm. Để thực hiện đúng, trước hết, người ngồi cần điều chỉnh tư thế ngồi thẳng lưng, đảm bảo phần hông và lưng áp sát vào tựa ghế. Khoảng cách từ ngực đến vô lăng (đối với người lái) nên khoảng 25-30 cm. Tiếp theo, kéo dây đai an toàn qua người sao cho phần dây ngang (lap belt) nằm ngang qua xương chậu (vùng hông), không được nằm trên bụng. Phần dây chéo (shoulder belt) vắt qua ngực, nằm giữa xương đòn và vai, không được để dây cứa vào cổ hoặc trượt khỏi vai.
Sau khi định vị dây đai đúng vị trí, hãy cắm chốt khóa vào khe khóa cho đến khi nghe tiếng “click” hoặc cảm nhận được sự chắc chắn. Hầu hết các hệ thống dây an toàn hiện đại đều có cơ chế tự động thu hồi dây đai khi được cài khóa; bạn nên nhẹ nhàng kéo phần dây đai chéo lên một chút rồi thả ra để hệ thống tự động thu dây, giúp đai ôm sát cơ thể nhưng vẫn đảm bảo sự thoải mái và linh hoạt trong cử động thông thường. Nhiều xe còn trang bị bộ phận điều chỉnh độ cao của điểm gắn dây đai trên trụ B, cho phép người dùng tùy chỉnh sao cho dây chéo phù hợp nhất với chiều cao của mình. Luôn kiểm tra lại dây đai trước khi xe lăn bánh để đảm bảo nó không bị kẹt, vặn xoắn hoặc bị vướng bởi quần áo dày cộm.
Hướng dẫn thắt dây an toàn đúng cách
Xử phạt không thắt dây an toàn có cần lập biên bản?
Quy định về việc lập biên bản khi xử phạt vi phạm hành chính được nêu rõ trong Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Theo Điều 56 của Luật này, việc xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản chỉ được áp dụng đối với trường hợp phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền ở mức rất nhỏ, cụ thể là đến 250.000 đồng đối với cá nhân và 500.000 đồng đối với tổ chức. Trong trường hợp này, người có thẩm quyền xử phạt phải ra quyết định xử phạt hành chính tại chỗ và giao cho người vi phạm (hoặc đại diện tổ chức vi phạm).
Như đã phân tích ở trên về mức phạt không thắt dây an toàn, mức phạt tiền đối với cả người lái (từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng) và người ngồi trên xe (từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng) đều vượt quá ngưỡng 250.000 đồng (đối với cá nhân vi phạm). Do đó, theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, khi phát hiện và xử phạt lỗi không thắt dây an toàn đối với cả người lái và hành khách, lực lượng Cảnh sát giao thông bắt buộc phải tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính. Biên bản này ghi nhận rõ hành vi vi phạm, thông tin người vi phạm, thời gian, địa điểm xảy ra vi phạm và làm cơ sở để cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt sau đó.
Trẻ em không thắt dây an toàn có bị phạt không?
Việc đảm bảo an toàn cho trẻ em khi đi ô tô là vô cùng quan trọng, và quy định thắt dây an toàn cũng áp dụng cho hành khách nhỏ tuổi ở các vị trí có trang bị dây an toàn. Theo Điểm q Khoản 3 Điều 5 Nghị định 100/2019/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi Khoản 34 Điều 2 Nghị định 123/2021/NĐ-CP, người điều khiển xe ô tô sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính nếu chở người trên xe (bao gồm cả trẻ em) mà người đó không thắt dây an toàn tại vị trí có trang bị dây an toàn khi xe đang vận hành.
Mức phạt tiền trong trường hợp người lái chở trẻ em không thắt dây an toàn giống như mức phạt đối với người lái chở hành khách là người lớn không thắt dây an toàn tại vị trí có trang bị, tức là từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng. Điều này nhấn mạnh trách nhiệm của người lớn (đặc biệt là người lái) trong việc đảm bảo an toàn cho trẻ em trên xe. Phụ huynh hoặc người lái cần nhắc nhở và hỗ trợ các em thắt dây an toàn đúng cách. Đối với trẻ em dưới 12 tuổi hoặc có chiều cao dưới 1m50, khuyến cáo mạnh mẽ việc sử dụng ghế ngồi ô tô chuyên dụng cho trẻ em (car seat hoặc booster seat) phù hợp với lứa tuổi và cân nặng, kết hợp với dây an toàn của xe để đảm bảo an toàn tối đa.
Quy định phạt không thắt dây an toàn cho trẻ em
Tuân thủ các quy định về phạt không thắt dây an toàn không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là hành động thiết thực để bảo vệ tính mạng và sức khỏe của bản thân cùng những người đồng hành trên mọi chuyến đi. Việc hình thành thói quen thắt dây an toàn cho mọi người ngồi trên xe ô tô là bước đơn giản nhưng mang lại hiệu quả an toàn cực kỳ lớn. Thông qua những chia sẻ này, Brixton Việt Nam mong muốn đóng góp vào việc nâng cao ý thức tham gia giao thông an toàn của cộng đồng.
