An toàn giao thông là trách nhiệm của mỗi người khi tham gia lưu thông trên đường bộ. Việc đội mũ bảo hiểm là một trong những quy định bắt buộc nhằm bảo vệ tính mạng và sức khỏe. Tuy nhiên, tình trạng chở người không đội mũ bảo hiểm vẫn còn phổ biến, gây nhiều lo ngại. Vậy, hành vi chở người không đội mũ bảo hiểm phạt bao nhiêu theo quy định hiện hành và trách nhiệm thuộc về ai?
Tầm quan trọng của việc đội mũ bảo hiểm và các quy định pháp luật
Đội mũ bảo hiểm không chỉ là tuân thủ quy định của pháp luật mà còn là biện pháp phòng vệ thiết yếu khi điều khiển hoặc ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc đội mũ bảo hiểm chất lượng có thể giảm nguy cơ tử vong do tai nạn giao thông tới 40% và giảm nguy cơ chấn thương sọ não tới 70%. Đây là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy tầm quan trọng sống còn của vật dụng tưởng chừng đơn giản này.
Tại Việt Nam, quy định về việc đội mũ bảo hiểm đã được ban hành từ lâu và liên tục được củng cố. Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định rõ ràng người điều khiển, người ngồi trên xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy và các loại xe tương tự khi tham gia giao thông phải đội mũ bảo hiểm có cài quai đúng quy cách. Điều này áp dụng cho mọi đối tượng, trừ một số trường hợp ngoại lệ được pháp luật cho phép.
Quy định pháp luật nhằm nâng cao ý thức an toàn cho toàn bộ người dân. Việc người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm không chỉ đe dọa trực tiếp đến sự an toàn của họ mà còn thể hiện sự thiếu ý thức chấp hành pháp luật. Do đó, hành vi này sẽ phải đối mặt với các mức xử phạt theo quy định hiện hành, áp dụng cho cả người điều khiển và người được chở.
Mức xử phạt hành vi chở người không đội mũ bảo hiểm
Theo điểm b khoản 7 Điều 11 Nghị định 100/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 7 Điều 2 Nghị định 123/2021/NĐ-CP), hành vi không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ bảo hiểm không cài quai đúng quy cách khi tham gia giao thông sẽ bị xử phạt. Mức phạt được áp dụng là phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng.
Điều luật này quy định cụ thể việc xử phạt đối với “Người được chở trên xe mô tô, xe gắn máy… có hành vi không đội ‘mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy’ hoặc đội ‘mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy’ nhưng không cài quai đúng quy cách khi tham gia giao thông hoặc chở người ngồi trên xe không đội ‘mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy'”. Như vậy, lỗi chở người không đội mũ bảo hiểm sẽ khiến cả người điều khiển xe và người ngồi sau cùng chịu trách nhiệm pháp lý và có thể cùng bị xử phạt theo quy định này. Mức phạt cụ thể sẽ do cơ quan chức năng quyết định tùy thuộc vào tình hình thực tế khi kiểm tra, xử lý vi phạm.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Cúng Rằm tháng Giêng: Hướng dẫn chi tiết
- Xe Ô Tô Honda Cổ: Giá Trị Vượt Thời Gian và Niềm Đam Mê
- Quyết Định Ban Hành Định Mức Xăng Xe Ô Tô: Hướng Dẫn Chi Tiết
- Cấu tạo cầu xe ô tô: Hiểu rõ từng bộ phận then chốt
- Làm Đại Lý Bảo Hiểm Ô Tô Xe Máy: Cơ Hội và Hướng Dẫn
Việc quy định mức phạt rõ ràng và áp dụng cho cả hai đối tượng liên quan nhằm nhấn mạnh trách nhiệm chung trong việc tuân thủ quy định về an toàn giao thông. Người điều khiển có trách nhiệm nhắc nhở và đảm bảo người đi cùng mình thực hiện đúng quy định, trong khi người ngồi sau có trách nhiệm tự giác chấp hành.
Mức phạt tiền từ 400.000 đến 600.000 đồng cho lỗi chở người không đội mũ bảo hiểm là một con số đáng kể, đủ sức răn đe người tham gia giao thông. Tuy nhiên, quan trọng hơn cả là ý thức tự giác bảo vệ bản thân và những người xung quanh bằng việc luôn tuân thủ quy định, không vì bất kỳ lý do chủ quan nào mà bỏ qua việc đội mũ bảo hiểm đúng cách.
Các trường hợp được miễn trừ việc đội mũ bảo hiểm
Pháp luật Việt Nam cũng có những trường hợp đặc biệt được miễn trừ nghĩa vụ đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông bằng xe mô tô, xe gắn máy. Các trường hợp này được quy định rõ ràng trong Nghị định 100/2019/NĐ-CP, nhằm đảm bảo tính linh hoạt và nhân văn trong một số tình huống khẩn cấp hoặc đặc thù.
Ba trường hợp chính được miễn trừ bao gồm: Thứ nhất là chở người bệnh đi cấp cứu. Trong tình huống khẩn cấp về sức khỏe, ưu tiên hàng đầu là nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế, việc đội mũ bảo hiểm có thể gây chậm trễ hoặc khó khăn. Thứ hai là áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật. Đây là nhiệm vụ của lực lượng chức năng, và trong quá trình thực hiện nhiệm vụ có thể có những yếu tố đặc thù liên quan đến an ninh và an toàn công vụ. Thứ ba là trẻ em dưới 06 tuổi. Đối với trẻ em ở độ tuổi này, việc tìm kiếm và sử dụng mũ bảo hiểm phù hợp còn nhiều hạn chế, và pháp luật có sự chiếu cố nhất định.
Ngoài ba trường hợp nêu trên, mọi đối tượng khi tham gia giao thông trên các loại xe theo quy định đều bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm và cài quai đúng cách. Việc hiểu rõ các trường hợp ngoại lệ giúp người dân tránh bị xử phạt oan sai, đồng thời nhấn mạnh rằng ngoài các tình huống đặc biệt này, không có bất kỳ lý do nào khác để không chấp hành quy định về đội mũ bảo hiểm.
Mũ bảo hiểm kém chất lượng và rủi ro
Bên cạnh việc tuân thủ quy định pháp luật về việc đội mũ bảo hiểm, chất lượng của mũ bảo hiểm cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo an toàn. Trên thị trường hiện nay, không khó để bắt gặp những chiếc mũ bảo hiểm được bày bán tràn lan, với mẫu mã đa dạng và giá thành rất rẻ. Tuy nhiên, phần lớn trong số đó không đạt chuẩn chất lượng theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN 2:2008/BKHCN). Một nghiên cứu của Quỹ Phòng chống Thương vong châu Á năm 2019 từng chỉ ra rằng tỷ lệ mũ bảo hiểm kém chất lượng trên thị trường Việt Nam là khá cao.
Việc sử dụng mũ bảo hiểm kém chất lượng tiềm ẩn vô vàn rủi ro. Vỏ mũ thường làm bằng vật liệu dễ vỡ, lớp xốp hấp thụ xung động mỏng manh hoặc không có, quai mũ và khóa cài lỏng lẻo. Khi xảy ra va chạm, những chiếc mũ này gần như không có tác dụng bảo vệ phần đầu, vùng dễ bị tổn thương nghiêm trọng nhất. Thay vì giảm thiểu chấn thương, mũ kém chất lượng có thể vỡ vụn và gây thêm sát thương cho người đội.
Mũ bảo hiểm kém chất lượng bày bán trên vỉa hè
Mặc dù pháp luật hiện hành chưa có quy định xử phạt trực tiếp đối với hành vi sử dụng mũ bảo hiểm kém chất lượng (chỉ xử phạt hành vi không đội hoặc đội sai cách), nhưng những hệ lụy về sức khỏe và tính mạng là điều chắc chắn. Người tham gia giao thông nên sáng suốt lựa chọn mũ bảo hiểm có nguồn gốc rõ ràng, đạt các tiêu chuẩn an toàn, có tem kiểm định hợp quy để đảm bảo an toàn tối đa cho bản thân và người đồng hành.
Hướng dẫn lựa chọn và đội mũ bảo hiểm đúng cách
Việc đội mũ bảo hiểm đúng cách là yếu tố then chốt để phát huy tối đa tác dụng bảo vệ của mũ. Trước hết, việc lựa chọn một chiếc mũ phù hợp là rất quan trọng. Nên chọn mũ có kích cỡ vừa vặn với đầu, không quá chật gây khó chịu hay quá lỏng dễ bị xô lệch. Mũ cần có cấu trúc chắc chắn với lớp vỏ ngoài cứng, lớp xốp hấp thụ xung động dày và lớp lót êm ái bên trong. Ưu tiên các sản phẩm có thương hiệu uy tín, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và có tem kiểm định chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia.
Sau khi đã có chiếc mũ phù hợp, thực hiện các bước đội mũ bảo hiểm đúng quy cách sẽ đảm bảo an toàn tối ưu:
- Kiểm tra mũ: Luôn kiểm tra xem mũ có bị nứt, vỡ hay các bộ phận (vỏ, xốp, quai, khóa) có còn nguyên vẹn và hoạt động tốt không.
- Đội mũ: Đặt mũ lên đầu sao cho vành mũ phía trước song song với chân mày. Mũ phải bao phủ toàn bộ phần đầu, trán và thái dương.
- Điều chỉnh quai mũ: Chỉnh khóa bên của dây quai sao cho dây quai nằm sát phía dưới tai cả hai bên, tạo thành hình chữ Y ôm lấy tai.
- Cài khóa mũ: Cài chặt khóa dưới cằm. Sau khi cài, thử luồn hai ngón tay vào giữa cằm và quai mũ. Nếu chỉ luồn được tối đa hai ngón tay là đạt yêu cầu. Nếu quá lỏng, mũ có thể bị văng ra khi va chạm. Nếu quá chặt, sẽ gây khó chịu và khó thở.
Ngoài ra, cần lưu ý một số điểm khác. Những người có kiểu tóc búi cao có thể cần điều chỉnh mũ sao cho phần sau gáy vẫn được che chắn đầy đủ. Đặc biệt, tuyệt đối không sử dụng lại những chiếc mũ đã từng bị va đập mạnh, ngay cả khi bề ngoài không có dấu hiệu hư hỏng rõ ràng, bởi lớp xốp hấp thụ xung động bên trong có thể đã bị tổn thương và không còn khả năng bảo vệ hiệu quả.
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
Người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm ai bị phạt?
Theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP), cả người điều khiển phương tiện và người ngồi sau (người được chở) đều có thể bị xử phạt khi người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm hoặc đội sai cách.
Mức phạt cho lỗi chở người không đội mũ bảo hiểm là bao nhiêu?
Hành vi chở người không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ không cài quai đúng quy cách bị phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng theo điểm b khoản 7 Điều 11 Nghị định 123/2021/NĐ-CP.
Đội mũ bảo hiểm sai cách có bị phạt không?
Có. Nghị định 123/2021/NĐ-CP quy định xử phạt đối với hành vi “đội ‘mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy’ nhưng không cài quai đúng quy cách” với mức phạt tương đương như không đội mũ bảo hiểm, từ 400.000 đến 600.000 đồng.
Các trường hợp nào được miễn đội mũ bảo hiểm?
Các trường hợp được miễn trừ quy định đội mũ bảo hiểm bao gồm: chở người bệnh đi cấp cứu, áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật, và trẻ em dưới 06 tuổi.
Tuân thủ nghiêm chỉnh quy định pháp luật về đội mũ bảo hiểm là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và cộng đồng khi tham gia giao thông. Việc nắm rõ chở người không đội mũ bảo hiểm phạt bao nhiêu và trách nhiệm của các bên liên quan sẽ giúp nâng cao ý thức chấp hành. Hãy luôn lựa chọn mũ bảo hiểm đạt chuẩn, đội đúng cách và nhắc nhở những người xung quanh cùng thực hiện vì một hành trình an toàn trên mọi cung đường tại Việt Nam cùng Brixton Việt Nam.
