Quy định về biển số định danh đã chính thức có hiệu lực tại Việt Nam, đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong công tác quản lý phương tiện giao thông cơ giới. Đây là một thay đổi lớn nhằm số hóa và hiện đại hóa việc quản lý xe, gắn biển số với mã định danh cá nhân hoặc tổ chức thay vì chỉ đơn thuần quản lý theo số trên biển như trước đây. Việc hiểu rõ và thực hiện đúng các thủ tục đăng ký cấp biển số định danh là rất quan trọng đối với mỗi chủ xe.
Hiểu rõ bản chất của biển số định danh
Khái niệm biển số định danh được quy định chi tiết tại Thông tư số 24/2023/TT-BCA. Về cơ bản, đây là biển số xe có ký hiệu, seri, kích thước chữ và số, cùng màu sắc theo đúng quy định của Bộ Công an, áp dụng cho mọi loại xe cơ giới đang lưu hành hoặc đăng ký mới. Điểm khác biệt cốt lõi là cách quản lý: biển số này được quản lý theo mã định danh cá nhân của chủ xe đối với cá nhân hoặc mã định danh của tổ chức đối với tổ chức, thay vì theo số in trên biển.
Một điều cần làm rõ là biển số định danh không phải là số Căn cước công dân hay mã định danh điện tử VNeID của chủ xe. Nó là một dãy ký tự và số được cơ quan chức năng cấp và gán cho một mã định danh cụ thể. Quy định mới này có hiệu lực từ ngày 15 tháng 8 năm 2023. Đối với các xe đã đăng ký biển 5 số trước ngày này mà chưa làm thủ tục thu hồi, biển số đó sẽ mặc định trở thành biển số định danh của chủ xe. Các xe đăng ký từ sau ngày 15 tháng 8 năm 2023, biển số mới cấp sẽ là biển số định danh của chủ xe.
Người dân thực hiện thủ tục đăng ký biển số định danh tại cơ quan công an
Việc mỗi chủ sở hữu được gắn với một mã định danh duy nhất giúp cơ quan quản lý dễ dàng truy xuất toàn bộ lịch sử của phương tiện liên quan đến mã định danh đó thông qua cơ sở dữ liệu quốc gia. Điều này siết chặt công tác quản lý, giúp truy vết nguồn gốc xe, lịch sử vi phạm, quá trình sang nhượng một cách minh bạch và hiệu quả hơn rất nhiều so với hệ thống cũ.
Sự khác biệt cốt lõi giữa đăng ký biển số cũ và biển số định danh
Trước đây, quy trình đăng ký xe và cấp biển số thường gắn chặt với chính chiếc xe. Biển số được cấp cho xe và nếu xe được bán đi, biển số sẽ đi cùng xe (trừ một số trường hợp đặc biệt). Điều này dẫn đến việc một người có thể sở hữu nhiều xe với nhiều biển số khác nhau không liên kết với một mã định danh duy nhất của họ. Công tác quản lý gặp khó khăn khi cần theo dõi lịch sử sở hữu hay vi phạm của một cá nhân qua các phương tiện họ từng đứng tên.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- So sánh chi tiết VinFast Lux A2.0 Tiêu chuẩn và Nâng cao
- Selex Camel: Lựa chọn tối ưu cho giao vận Việt Nam
- Cách Căn Đường Khi Lái Xe Ô Tô Chuẩn Xác, An Toàn
- Hiểu rõ về khả năng chống nước của xe máy điện
- Ý nghĩa các ký hiệu trên hộp số tự động ô tô
Với quy định về biển số định danh, sự thay đổi lớn nhất là biển số được cấp và quản lý theo mã định danh của chủ sở hữu (cá nhân hoặc tổ chức). Điều này có nghĩa là biển số không còn đi theo xe khi chuyển nhượng quyền sở hữu. Khi bán xe, chủ xe phải làm thủ tục thu hồi biển số cũ. Biển số đó sẽ được cơ quan quản lý lưu giữ trong kho số trong vòng 5 năm và cấp lại cho chính chủ xe đó khi họ đăng ký một chiếc xe khác thuộc cùng loại phương tiện.
Như vậy, mỗi cá nhân, tổ chức chỉ được gắn với một hoặc một vài biển số định danh duy nhất (tùy thuộc vào loại xe) thay vì có vô số biển số như trước. Việc này tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa chủ sở hữu và phương tiện, nâng cao tính trách nhiệm và minh bạch trong việc sử dụng xe cơ giới, đồng thời hỗ trợ đắc lực cho công tác quản lý nhà nước về giao thông.
Nơi tiếp nhận hồ sơ đăng ký biển số định danh
Việc đăng ký biển số định danh được phân cấp thực hiện tại các cơ quan công an khác nhau tùy thuộc vào loại phương tiện và đối tượng đăng ký. Thông tư 24/2023/TT-BCA quy định rõ ràng các địa điểm tiếp nhận hồ sơ, nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người dân và các tổ chức khi thực hiện thủ tục hành chính.
Cụ thể, đối với xe của Bộ Công an, việc đăng ký được thực hiện tại Cục Cảnh sát giao thông. Xe mô tô, xe gắn máy của tổ chức, cá nhân nước ngoài, bao gồm cả cơ quan lãnh sự tại địa phương, sẽ đăng ký tại Phòng Cảnh sát giao thông. Đối với phần lớn người dân trong nước, xe mô tô (bao gồm xe máy điện và các loại xe có kết cấu tương tự) của cá nhân, tổ chức có trụ sở hoặc nơi cư trú tại địa phương sẽ được đăng ký tại Công an cấp huyện.
Người dân có thể đăng ký biển số định danh tại Công an cấp huyện hoặc xã
Đáng chú ý, quy định mới cũng phân cấp việc đăng ký xe mô tô cho Công an cấp xã ở nhiều địa phương. Công an cấp xã tại các huyện, thị xã thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, hoặc Công an cấp xã ở các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có số lượng đăng ký mới từ 150 xe/năm trở lên (trong 3 năm gần nhất) đều có thẩm quyền đăng ký biển số định danh cho cá nhân, tổ chức cư trú hoặc có trụ sở tại địa bàn. Đối với các xã có số lượng đăng ký xe thấp hơn, việc đăng ký có thể được thực hiện theo cụm hoặc tại Công an cấp huyện. Việc phân cấp này giúp giảm tải cho cấp huyện và tạo điều kiện cho người dân ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa tiếp cận dịch vụ công dễ dàng hơn.
Quy trình đăng ký cấp biển số định danh chi tiết
Thủ tục đăng ký cấp biển số định danh có thể được thực hiện theo hai hình thức chính: trực tiếp tại cơ quan công an hoặc trực tuyến thông qua các Cổng Dịch vụ công. Cả hai phương thức đều nhằm mục tiêu đơn giản hóa quy trình và tiết kiệm thời gian cho người dân.
Thủ tục đăng ký trực tiếp tại cơ quan đăng ký xe
Đối với hình thức truyền thống, chủ phương tiện cần chuẩn bị đầy đủ một bộ hồ sơ xe theo quy định. Hồ sơ này bao gồm giấy tờ tùy thân của chủ xe, giấy khai đăng ký xe theo mẫu, chứng từ chứng minh quyền sở hữu hợp pháp của xe (như hóa đơn mua bán), chứng từ nộp lệ phí trước bạ, và chứng từ chứng minh nguồn gốc của xe (phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng, tờ khai hải quan đối với xe nhập khẩu…).
Sau khi chuẩn bị hồ sơ, chủ xe mang xe và toàn bộ hồ sơ đến nộp trực tiếp tại cơ quan công an có thẩm quyền đã được phân cấp đăng ký biển số định danh theo quy định. Cán bộ tiếp nhận sẽ kiểm tra hồ sơ và đối chiếu với xe thực tế. Nếu hồ sơ hợp lệ, chủ xe sẽ được hướng dẫn thực hiện việc bấm số để nhận biển số định danh (đối với xe đăng ký lần đầu) hoặc nhận lại biển số đã được lưu trong kho số (nếu có). Sau đó, chủ xe nộp lệ phí đăng ký xe theo quy định, nhận giấy hẹn trả kết quả và cuối cùng là nhận Giấy chứng nhận đăng ký xe.
Đăng ký biển số định danh trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công
Trong kỷ nguyên số, việc đăng ký cấp biển số định danh trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến. Người dân có thể thực hiện việc này qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia hoặc Cổng Dịch vụ công Bộ Công an.
Trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia, chủ xe đăng nhập tài khoản, tìm kiếm thủ tục “Đăng ký, cấp biển số xe lần đầu” (hoặc tương ứng) và kê khai thông tin trực tuyến theo hướng dẫn. Sau khi hoàn tất và nộp hồ sơ online, hệ thống sẽ gửi mã hồ sơ trực tuyến và lịch hẹn đến địa chỉ email hoặc số điện thoại của chủ xe. Chủ xe sau đó mang xe và hồ sơ giấy đến Phòng Cảnh sát giao thông theo lịch hẹn, cung cấp mã hồ sơ online để cán bộ kiểm tra, đối chiếu. Các bước tiếp theo tương tự như đăng ký trực tiếp: ký giấy khai đăng ký xe, dán bản cà số máy, số khung, nhận giấy hẹn, nộp lệ phí và nhận kết quả.
Người dùng có thể đăng ký cấp biển số định danh trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia
Tương tự, trên Cổng Dịch vụ công Bộ Công an, người dùng cũng đăng nhập, chọn thủ tục đăng ký xe, điền thông tin và đính kèm tệp hồ sơ được yêu cầu. Hệ thống sẽ gửi mã hồ sơ và lịch hẹn. Chủ xe mang hồ sơ giấy đến Công an cấp xã (nơi được phân cấp đăng ký) hoặc cơ quan công an có thẩm quyền khác theo lịch hẹn, cung cấp mã hồ sơ online để hoàn thành thủ tục. Việc đăng ký cấp biển số định danh trực tuyến giúp giảm thời gian chờ đợi tại cơ quan công an và thuận tiện hơn cho người dân.
Thời gian giải quyết việc cấp biển số định danh
Thời gian chờ đợi để nhận được biển số định danh sau khi hoàn thành thủ tục đăng ký là một trong những mối quan tâm của nhiều chủ xe. Theo quy định tại Điều 7 Thông tư 24/2023/TT-BCA, thời hạn giải quyết thủ tục này được quy định rõ ràng để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả hành chính.
Đối với trường hợp chủ xe đăng ký cấp biển số định danh lần đầu cho phương tiện của mình, biển số sẽ được cấp ngay sau khi cơ quan công an tiếp nhận đầy đủ bộ hồ sơ đăng ký xe hợp lệ. Điều này có nghĩa là chủ xe có thể nhận được biển số ngay trong ngày làm thủ tục nếu hồ sơ không có vấn đề gì.
Trong các trường hợp khác như cấp đổi biển số xe (từ biển 3 hoặc 4 số sang biển 5 số để được định danh), cấp lại biển số xe (do mất hoặc hỏng), cấp biển số xe trúng đấu giá, hoặc cấp lại biển số định danh (khi đăng ký xe mới sau khi biển cũ đã được thu hồi và lưu trong kho), thời hạn giải quyết thủ tục không quá 07 ngày làm việc, kể từ ngày cơ quan đăng ký xe nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Quy định này giúp chủ xe có thể dự kiến được thời gian chờ đợi và chủ động sắp xếp công việc.
Trách nhiệm của các cơ quan và cán bộ thực hiện đăng ký biển số định danh
Để đảm bảo việc đăng ký cấp biển số định danh diễn ra thuận lợi và đúng quy định, Thông tư 24/2023/TT-BCA cũng quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền và cán bộ làm công tác đăng ký xe.
Các cơ quan đăng ký xe có trách nhiệm đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất, bố trí địa điểm tiếp nhận hồ sơ thuận tiện cho người dân. Tại địa điểm đăng ký cần có sơ đồ chỉ dẫn, lịch tiếp dân, biển chức danh của cán bộ, chỗ ngồi chờ và nơi để xe. Đặc biệt, cần niêm yết công khai các quy định về thủ tục đăng ký xe, mức lệ phí theo quy định, cũng như các hành vi vi phạm và hình thức xử phạt liên quan đến công tác đăng ký xe. Cơ quan đăng ký cũng được ưu tiên tiếp nhận và giải quyết các thủ tục đăng ký xe trên cổng dịch vụ công nhằm đẩy mạnh cải cách hành chính.
Thủ tục đăng ký cấp biển số định danh trực tuyến
Đối với cán bộ làm công tác đăng ký xe, trách nhiệm là rất lớn. Khi tiếp nhận hồ sơ trực tiếp, cán bộ phải kiểm tra kỹ lưỡng hồ sơ xe và kiểm tra thực tế phương tiện, thực hiện việc cà số máy, số khung xe và số hóa hồ sơ lên hệ thống quản lý. Đối với hồ sơ đăng ký online, cán bộ cần kiểm tra dữ liệu điện tử, đảm bảo tính hợp lệ của hồ sơ trước khi giải quyết. Trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, cán bộ phải hướng dẫn cụ thể, rõ ràng bằng văn bản (Phiếu hướng dẫn hồ sơ) và chịu trách nhiệm về nội dung hướng dẫn đó. Cán bộ đăng ký xe bắt buộc phải chấp hành nghiêm điều lệnh Công an nhân dân, có thái độ đúng mực, tôn trọng người dân, và tuyệt đối không được tự đặt ra thêm các thủ tục hành chính trái với quy định của pháp luật, đặc biệt là Thông tư 24/2023/TT-BCA. Những quy định này nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ công và hạn chế tối đa các tiêu cực có thể phát sinh.
Những vấn đề cần lưu ý về biển số định danh
Việc áp dụng biển số định danh là một thay đổi lớn, kéo theo nhiều câu hỏi và thắc mắc từ phía người dân. Hiểu rõ những vấn đề liên quan sẽ giúp chủ phương tiện chủ động hơn trong các tình huống phát sinh.
Một trong những câu hỏi phổ biến nhất là liệu có bắt buộc phải đổi sang biển số định danh hay không. Theo Thông tư 24/2023/TT-BCA, chủ phương tiện không bắt buộc phải đổi ngay lập tức đối với xe đang sử dụng biển 5 số và chưa làm thủ tục thu hồi trước ngày 15/8/2023; biển số đó mặc định là biển số định danh của họ. Tuy nhiên, các loại biển khác như biển 5 số có ký hiệu đặc biệt (LD, DA, MĐ, R) hoặc biển 3, 4 số sẽ không tự động được định danh. Các xe đang dùng biển 3 hoặc 4 số vẫn được phép lưu thông bình thường và chỉ chuyển đổi sang biển số định danh khi chủ xe có nhu cầu hoặc thực hiện các thủ tục như cấp đổi, cấp lại Giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe, hoặc khi sang tên, di chuyển xe.
Biển số định danh được cấp theo chủ sở hữu chứ không phải theo xe
Về việc cấp biển số khi đăng ký xe mới, nếu chủ xe chưa từng được cấp biển số định danh hoặc đã có nhưng biển số đó đang gắn với xe khác, họ sẽ được cấp một biển số định danh mới. Ngược lại, nếu chủ xe đã có một biển số định danh đã được thu hồi và đang lưu trong kho số quốc gia (do bán xe cũ hoặc xe cũ đã hết niên hạn/hư hỏng), khi đăng ký xe mới, họ sẽ được cấp lại chính biển số đã thu hồi đó chứ không phải một biển mới.
Về quan niệm biển số “đẹp” hay “xấu”, quy định về biển số định danh không cho phép chủ xe chủ động đổi biển số không ưng ý vì lý do phong thủy hay sở thích cá nhân. Biển số đã được cấp gắn với mã định danh và không thể thay đổi theo ý muốn. Tuy nhiên, nếu thực sự muốn có một biển số khác, chủ xe có thể chờ sau 5 năm kể từ ngày biển số cũ bị thu hồi khi xe cũ được chuyển nhượng/hết niên hạn, hoặc mua một xe khác và hy vọng bấm được biển số mới ưng ý (trong trường hợp chưa có biển số nào khác đang được lưu trong kho của mình).
Một điểm quan trọng khác là việc mua bán biển số định danh. Theo bản chất của quy định mới, biển số định danh gắn liền với chủ sở hữu (mã định danh), không gắn với chiếc xe. Do đó, biển số định danh không thể được chuyển nhượng hay mua bán độc lập. Khi xe được bán, biển số sẽ được thu hồi và lưu giữ trong kho của cơ quan đăng ký xe trong 5 năm để cấp lại cho chính chủ cũ khi họ mua xe mới. Chủ xe khi bán xe cần giữ lại Giấy chứng nhận đăng ký xe và biển số để nộp cho cơ quan đăng ký xe làm thủ tục thu hồi.
Cuối cùng, về nơi đăng ký cấp biển số định danh, quy định mới đã linh hoạt hơn. Thay vì chỉ được đăng ký tại nơi thường trú theo hộ khẩu như trước đây (Thông tư 58/2020/TT-BCA), chủ phương tiện hiện có thể thực hiện thủ tục đăng ký xe tại nơi mình cư trú, bao gồm cả nơi đăng ký tạm trú. Điều này giúp những người đang sinh sống và làm việc xa nơi thường trú dễ dàng hơn trong việc đăng ký xe, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý phương tiện trên phạm vi toàn quốc.
Chủ sở hữu có thể thực hiện thủ tục đăng ký, thu hồi biển số định danh tại Công an khu vực mình đăng ký tạm trú
Quy định mới về đăng ký cấp biển số định danh là một bước tiến quan trọng trong công tác quản lý phương tiện giao thông tại Việt Nam. Nắm vững các quy định này sẽ giúp chủ xe thực hiện thủ tục một cách nhanh chóng, chính xác và tuân thủ đúng pháp luật. Biển số định danh không chỉ là dãy số đơn thuần trên phương tiện mà còn là mã số gắn kết trách nhiệm của chủ sở hữu với chiếc xe và với cộng đồng giao thông. Đây là thông tin hữu ích được Brixton Việt Nam chia sẻ tới bạn đọc.
