Đăng kiểm là quy trình kiểm tra định kỳ bắt buộc đối với mọi phương tiện giao thông cơ giới nhằm đảm bảo chúng đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường khi lưu thông trên đường. Một trong những hạng mục kiểm tra quan trọng nhất là đăng kiểm khí thải. Việc nắm rõ các quy định và nguyên nhân dẫn đến lỗi khí thải khi đăng kiểm sẽ giúp chủ phương tiện chủ động hơn trong việc chăm sóc xe, tránh những rắc rối không đáng có.
Tiêu chuẩn khí thải áp dụng cho xe ô tô tại Việt Nam
Việt Nam ngày càng chú trọng đến vấn đề bảo vệ môi trường, đặc biệt là kiểm soát ô nhiễm không khí từ các phương tiện giao thông. Chính vì vậy, các tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô đã được nâng cao dần theo thời gian. Theo Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg, từ năm 2017, tất cả các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp hoặc nhập khẩu mới đều phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức Euro 4. Đây là bước tiến quan trọng so với các tiêu chuẩn cũ.
Tiếp theo, Thông tư 06/2021/TT-BGTVT đã đưa ra quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải mức 5 đối với ô tô, tương đương với tiêu chuẩn Euro 5 của Ủy ban Kinh tế châu Âu Liên Hợp Quốc. Từ ngày 1/1/2022, tất cả xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước và nhập khẩu mới phải đạt tiêu chuẩn này về giới hạn và phép thử chất gây ô nhiễm trong khí thải. Việc áp dụng tiêu chuẩn Euro 5 đòi hỏi công nghệ động cơ và hệ thống xử lý khí thải tiên tiến hơn, nhằm giảm thiểu tối đa lượng khí độc hại thải ra môi trường, góp phần cải thiện chất lượng không khí tại các đô thị lớn.
đăng kiểm về khí thải cho xe ô tô
Những lý do phổ biến khiến xe ô tô bị trượt đăng kiểm khí thải
Hạng mục kiểm tra khí thải đóng vai trò quyết định trong việc phương tiện có được phép tiếp tục lưu thông hay không. Có nhiều yếu tố kỹ thuật trong hệ thống động cơ và xử lý khí thải của xe có thể dẫn đến kết quả không đạt tiêu chuẩn. Chủ xe cần nhận biết các dấu hiệu và nguyên nhân tiềm ẩn để có biện pháp khắc phục kịp thời trước khi đưa xe đi đăng kiểm.
Ảnh hưởng của kim phun nhiên liệu kém đến khí thải
Kim phun nhiên liệu, còn gọi là béc phun, là bộ phận cuối cùng trong hệ thống cấp nhiên liệu, có nhiệm vụ phun xăng hoặc dầu vào buồng đốt động cơ. Khi kim phun hoạt động không hiệu quả, ví dụ như bị tắc nghẽn, phun không đều hoặc sai lưu lượng, tỷ lệ hòa trộn giữa không khí và nhiên liệu sẽ bị ảnh hưởng. Nếu hỗn hợp quá nghèo (ít nhiên liệu), động cơ dễ bị rung giật, chết máy. Ngược lại, nếu hỗn hợp quá giàu (nhiều nhiên liệu), một lượng lớn nhiên liệu sẽ không được đốt cháy hết trong quá trình vận hành.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Tìm Hiểu Các Loại Biển Báo Giao Thông Đường Bộ
- Xe Ô Tô Bị Cạ Gầm Có Sao Không? Tác Hại và Cách Khắc Phục
- Giải Pháp Cách Âm Chống Ồn Xe Ô Tô Hiệu Quả
- Phim Cách Nhiệt Nexgard: Giải Pháp Bảo Vệ Toàn Diện Cho Xe
- Vệ sinh điều hòa ô tô: Hướng dẫn chi tiết với chai xịt 3M
Nhiên liệu chưa cháy hết này khi thải ra ngoài sẽ làm tăng nồng độ các chất ô nhiễm như hydrocarbon (HC) và carbon monoxide (CO) trong khí thải, vượt quá giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn đăng kiểm. Do đó, tình trạng kim phun nhiên liệu kém là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến lỗi khí thải khi đăng kiểm.
lý do xe trượt đăng kiểm khí thải
Vai trò của cảm biến oxy và lỗi thường gặp
Cảm biến oxy (Oxygen Sensor hay Lambda Sensor) là một bộ phận quan trọng nằm trong hệ thống xả của xe. Chức năng chính của nó là đo lượng oxy còn lại trong khí thải sau quá trình đốt cháy và gửi tín hiệu về Bộ điều khiển động cơ (ECU – Engine Control Unit). Dựa vào tín hiệu này, ECU sẽ điều chỉnh lượng nhiên liệu phun vào buồng đốt để đạt được tỷ lệ hòa khí tối ưu, đảm bảo quá trình đốt cháy hiệu quả và giảm thiểu khí thải độc hại.
Nếu cảm biến oxy bị hỏng hoặc hoạt động sai lệch, ECU sẽ nhận tín hiệu không chính xác, dẫn đến việc điều chỉnh lượng nhiên liệu không phù hợp. Điều này có thể làm cho hỗn hợp quá giàu hoặc quá nghèo, gây ra lượng khí thải vượt quá tiêu chuẩn. Hệ thống động cơ có thể chuyển sang chế độ an toàn (Limp Mode) để bảo vệ các bộ phận khác, nhưng đồng thời cũng làm tăng lượng khí thải. Sự cố với cảm biến oxy thường được báo hiệu bởi đèn Check Engine, và là nguyên nhân phổ biến khiến xe không đạt kiểm định khí thải.
trượt đăng kiểm khí thải do cảm biến oxy kém
Tại sao nắp bình xăng lỏng gây lỗi khí thải
Nhiều người có thể ngạc nhiên khi biết rằng ngay cả một bộ phận nhỏ như nắp bình xăng cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả đăng kiểm khí thải. Nắp bình xăng được thiết kế để tạo ra một hệ thống kín, ngăn hơi xăng (chứa hydrocarbon – HC) thoát ra ngoài môi trường. Hệ thống này còn bao gồm bộ lọc than hoạt tính (carbon canister) để hấp thụ hơi xăng bay hơi từ bình chứa.
Khi nắp bình xăng bị lỏng, hỏng gioăng cao su, hoặc không được vặn chặt đúng cách, hơi xăng sẽ thoát ra ngoài không khí. Điều này không chỉ gây lãng phí nhiên liệu, tạo mùi khó chịu mà quan trọng hơn, nó làm tăng lượng hydrocarbon phát thải từ xe vào môi trường. Mặc dù hệ thống kiểm tra khí thải chủ yếu đo lường khí thải ra từ ống xả, nhưng sự rò rỉ hơi xăng từ bình cũng là một dạng phát thải độc hại và có thể được phát hiện trong các bài kiểm tra toàn diện hơn, hoặc gây ra các mã lỗi liên quan đến hệ thống kiểm soát hơi xăng (EVAP), dẫn đến đèn Check Engine sáng.
trượt đăng kiểm khí thải do nắp bình xăng lỏng
Đèn Check Engine báo hiệu lỗi gì liên quan khí thải
Đèn báo “Check Engine” trên bảng đồng hồ là một chỉ báo quan trọng của hệ thống chẩn đoán lỗi trên xe ô tô. Đèn này sáng lên khi Bộ điều khiển động cơ (ECU) phát hiện một vấn đề trong hệ thống vận hành của xe, bao gồm cả các vấn đề liên quan đến khí thải. Khi đèn Check Engine sáng liên tục, điều đó có nghĩa là có một mã lỗi được lưu trữ trong bộ nhớ của ECU.
Nhiều lỗi khiến đèn Check Engine bật sáng có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến lượng khí thải, chẳng hạn như lỗi cảm biến oxy, lỗi hệ thống đánh lửa, lỗi kim phun, lỗi hệ thống kiểm soát hơi xăng (EVAP), hoặc lỗi bộ chuyển đổi xúc tác. Các trung tâm đăng kiểm thường kiểm tra xem đèn Check Engine có sáng hay không như một phần của quy trình kiểm định. Nếu đèn này đang sáng khi đưa xe đi đăng kiểm, xe sẽ tự động bị trượt vì hệ thống báo hiệu đang có lỗi cần được kiểm tra và sửa chữa, và lỗi đó rất có thể ảnh hưởng đến mức độ phát thải của xe.
nguyên nhân trượt đăng kiểm khí thải
Tác động của bộ lọc gió động cơ bẩn
Lọc gió động cơ có nhiệm vụ ngăn bụi bẩn và các tạp chất đi vào buồng đốt của động cơ. Một bộ lọc gió bị bẩn hoặc tắc nghẽn sẽ hạn chế lượng không khí sạch đi vào động cơ. Điều này làm cho tỷ lệ hòa trộn không khí và nhiên liệu bị sai lệch, thường là hỗn hợp trở nên giàu nhiên liệu hơn do thiếu không khí.
Khi hỗn hợp quá giàu, quá trình đốt cháy không diễn ra hoàn toàn. Lượng nhiên liệu dư thừa không được đốt cháy hết sẽ thải ra ngoài dưới dạng khí độc hại như carbon monoxide (CO) và hydrocarbon (HC). Ngoài ra, việc thiếu không khí cũng có thể ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của động cơ và làm tăng lượng muội than tích tụ. Tất cả những yếu tố này đều góp phần làm tăng nồng độ chất gây ô nhiễm trong khí thải, khiến xe không đạt tiêu chuẩn đăng kiểm khí thải.
Bộ chuyển đổi xúc tác (Catalytic Converter) bị hỏng
Bộ chuyển đổi xúc tác là một bộ phận quan trọng nằm trong hệ thống xả, có nhiệm vụ biến đổi các khí độc hại như carbon monoxide (CO), hydrocarbon (HC), và nitơ oxit (NOx) thành các khí ít độc hại hơn như carbon dioxide (CO2), nước (H2O), và nitơ (N2) trước khi chúng thoát ra ngoài môi trường. Bên trong bộ chuyển đổi là các chất xúc tác quý như bạch kim, palladium, và rhodium được phủ trên cấu trúc dạng gốm tổ ong.
Theo thời gian và quãng đường sử dụng, bộ chuyển đổi xúc tác có thể bị hỏng do nhiều nguyên nhân như ngộ độc chì (từ xăng pha chì trước đây), dầu động cơ lọt vào, nhiên liệu chưa cháy hết, hoặc va đập vật lý. Khi bộ chuyển đổi xúc tác bị hỏng hoặc hoạt động kém hiệu quả, khả năng xử lý khí thải độc hại của nó bị giảm sút đáng kể. Điều này trực tiếp làm tăng nồng độ CO, HC và NOx trong khí thải ra ống xả, gần như chắc chắn sẽ khiến xe bị trượt đăng kiểm khí thải. Lỗi này thường đi kèm với đèn Check Engine sáng và mùi trứng thối từ ống xả.
Bugi hoặc dầu động cơ cũ, bẩn
Hệ thống đánh lửa và bôi trơn cũng có ảnh hưởng gián tiếp nhưng quan trọng đến chất lượng khí thải. Bugi (Spark Plug) là bộ phận tạo ra tia lửa điện để đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu-không khí trong buồng đốt. Bugi mòn, bẩn, hoặc hoạt động sai thời điểm sẽ gây ra hiện tượng đốt cháy không hiệu quả (đốt bỏng), làm tăng lượng hydrocarbon và carbon monoxide trong khí thải.
Tương tự, dầu động cơ đóng vai trò bôi trơn và làm mát. Nếu dầu động cơ quá cũ, bẩn, hoặc không đúng loại, nó có thể không bôi trơn hiệu quả, làm tăng ma sát và nhiệt độ, ảnh hưởng đến quá trình đốt cháy. Nghiêm trọng hơn, nếu các vòng piston bị mòn, dầu động cơ có thể lọt vào buồng đốt và bị đốt cháy cùng nhiên liệu. Việc đốt cháy dầu động cơ tạo ra khói xanh hoặc xám và làm tăng đáng kể lượng hydrocarbon và các hạt bụi (Particulate Matter – PM) trong khí thải, là nguyên nhân gây ra lỗi khi kiểm tra khí thải.
Cách phòng tránh lỗi khí thải và chăm sóc xe ô tô hiệu quả
Việc phòng tránh các lỗi liên quan đến khí thải là hoàn toàn khả thi nếu chủ xe thực hiện chăm sóc và bảo dưỡng định kỳ đúng cách. Đây không chỉ là cách để vượt qua kỳ kiểm định mà còn giúp kéo dài tuổi thọ động cơ, tiết kiệm nhiên liệu và đảm bảo xe vận hành an toàn, hiệu quả.
Lịch trình bảo dưỡng định kỳ quan trọng thế nào
Tuân thủ lịch trình bảo dưỡng định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất là yếu tố then chốt. Việc bảo dưỡng định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn ở các bộ phận quan trọng như hệ thống phun nhiên liệu, hệ thống đánh lửa, hệ thống xả, và các cảm biến. Các kỹ thuật viên sẽ kiểm tra, vệ sinh, điều chỉnh hoặc thay thế các chi tiết đã mòn hoặc hỏng hóc trước khi chúng gây ra sự cố nghiêm trọng, bao gồm cả việc tăng lượng khí thải.
Các hạng mục bảo dưỡng định kỳ thường bao gồm thay dầu động cơ và lọc dầu, thay lọc gió động cơ, kiểm tra và thay bugi, kiểm tra hệ thống phun nhiên liệu, kiểm tra hệ thống xả và các cảm biến. Việc thực hiện các công việc này đúng hạn giúp đảm bảo quá trình đốt cháy diễn ra sạch sẽ và hệ thống xử lý khí thải hoạt động hiệu quả nhất. Ví dụ, thay lọc gió đúng lúc giúp đảm bảo đủ không khí cho quá trình đốt cháy.
cách chăm sóc xe để không trượt đăng kiểm khí thải
Các bộ phận cần kiểm tra và vệ sinh thường xuyên
Ngoài việc tuân thủ lịch trình bảo dưỡng chung, có một số bộ phận cần được chú ý kiểm tra và vệ sinh thường xuyên hơn, đặc biệt là những bộ phận liên quan trực tiếp đến hệ thống nạp và xả khí. Lọc gió động cơ nên được kiểm tra định kỳ và vệ sinh hoặc thay thế khi cần thiết, đặc biệt nếu xe thường xuyên hoạt động trong môi trường nhiều bụi bẩn.
Vệ sinh kim phun nhiên liệu bằng dung dịch chuyên dụng cũng là một cách hiệu quả để loại bỏ cặn bẩn tích tụ, giúp kim phun hoạt động trơn tru và đảm bảo lượng nhiên liệu phun ra chính xác. Kiểm tra tình trạng của các đường ống dẫn nhiên liệu, hệ thống xả và các cảm biến (như cảm biến oxy) để phát hiện sớm các dấu hiệu rò rỉ hoặc hỏng hóc cũng rất quan trọng. Nắp bình xăng cần được kiểm tra xem có bị nứt, rách gioăng hay không và luôn đảm bảo vặn chặt sau khi đổ xăng.
Lựa chọn nhiên liệu và phụ tùng phù hợp
Chất lượng nhiên liệu có ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình đốt cháy và lượng khí thải. Việc sử dụng nhiên liệu kém chất lượng, chứa nhiều tạp chất hoặc có chỉ số octan không phù hợp với khuyến cáo của nhà sản xuất có thể gây ra quá trình đốt cháy không hoàn toàn, tạo ra nhiều muội than và khí độc hại. Do đó, nên ưu tiên đổ xăng hoặc dầu tại các trạm uy tín, sử dụng đúng loại nhiên liệu được khuyến cáo cho xe của bạn.
Ngoài ra, khi cần thay thế các bộ phận như bugi, lọc gió, lọc nhiên liệu, cảm biến oxy hoặc bộ chuyển đổi xúc tác, việc sử dụng phụ tùng chính hãng hoặc có chất lượng tương đương là rất quan trọng. Phụ tùng kém chất lượng có thể không hoạt động hiệu quả, thậm chí gây hại cho các bộ phận khác trong hệ thống động cơ và xử lý khí thải, dẫn đến nguy cơ trượt đăng kiểm cao hơn.
Các câu hỏi thường gặp về đăng kiểm khí thải ô tô
- Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là gì và tại sao nó quan trọng?
Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là một bộ quy định về giới hạn phát thải các chất gây ô nhiễm từ xe cơ giới, tương đương với mức 5 trong quy chuẩn kỹ thuật quốc gia Việt Nam. Nó quan trọng vì đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt hơn, buộc các nhà sản xuất phải cải tiến công nghệ để giảm thiểu tối đa lượng khí độc hại như CO, HC, NOx, và PM thải ra môi trường, góp phần cải thiện chất lượng không khí. - Tôi phải làm gì nếu xe bị trượt đăng kiểm khí thải?
Nếu xe của bạn không đạt bài kiểm tra khí thải, bạn sẽ nhận được thông báo về các lỗi cụ thể. Cần đưa xe đến gara sửa chữa uy tín để kiểm tra, xác định nguyên nhân gây ra lỗi (dựa trên báo cáo từ trung tâm đăng kiểm hoặc chẩn đoán thêm) và khắc phục. Sau khi sửa chữa, bạn cần đưa xe quay lại trung tâm đăng kiểm để kiểm tra lại hạng mục khí thải. - Thời gian kiểm định khí thải thường mất bao lâu?
Bài kiểm tra khí thải là một phần của quy trình đăng kiểm tổng thể. Thời gian cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào loại xe và trung tâm đăng kiểm, nhưng thường chỉ mất vài phút để kết nối thiết bị đo và lấy kết quả sau khi xe đã được chuẩn bị. Toàn bộ quy trình đăng kiểm thường mất khoảng 20-30 phút nếu không có vấn đề gì phát sinh. - Tôi có thể tự kiểm tra hoặc chuẩn bị gì trước khi đi đăng kiểm khí thải không?
Bạn không thể tự kiểm tra khí thải tại nhà với độ chính xác như trung tâm đăng kiểm. Tuy nhiên, bạn có thể chuẩn bị bằng cách đảm bảo xe đã được bảo dưỡng định kỳ, kiểm tra các bộ phận dễ gây lỗi như lọc gió, nắp bình xăng, và chú ý các đèn báo lỗi trên bảng điều khiển (đặc biệt là đèn Check Engine). Nếu đèn Check Engine sáng, bạn nên đưa xe đi kiểm tra và sửa chữa trước khi đi đăng kiểm. - Nhiệt độ động cơ có ảnh hưởng đến kết quả kiểm tra khí thải không?
Có, nhiệt độ động cơ có ảnh hưởng đáng kể. Động cơ cần đạt nhiệt độ hoạt động tối ưu để quá trình đốt cháy diễn ra hiệu quả nhất và bộ chuyển đổi xúc tác hoạt động tốt nhất. Các trung tâm đăng kiểm thường yêu cầu động cơ đạt nhiệt độ làm việc trước khi tiến hành kiểm tra khí thải. Xe chưa đủ nhiệt có thể cho kết quả sai lệch hoặc không đạt tiêu chuẩn.
Việc trượt đăng kiểm khí thải là một vấn đề thường gặp, nhưng đa số nguyên nhân đều xuất phát từ việc xe chưa được chăm sóc và bảo dưỡng đúng cách. Từ kim phun nhiên liệu, cảm biến oxy, lọc gió động cơ đến bộ chuyển đổi xúc tác và cả những chi tiết nhỏ như nắp bình xăng, tất cả đều góp phần vào chất lượng khí thải. Hiểu rõ các tiêu chuẩn mới và duy trì thói quen bảo dưỡng định kỳ là cách tốt nhất để đảm bảo phương tiện của bạn luôn hoạt động hiệu quả, thân thiện với môi trường và dễ dàng vượt qua kỳ kiểm định. Chăm sóc xe kỹ lưỡng không chỉ giúp bạn tránh lỗi khí thải khi đăng kiểm mà còn đảm bảo an toàn và kéo dài tuổi thọ cho chiếc xe của mình. Để có thêm thông tin về chăm sóc xe, hãy theo dõi các bài viết trên website của Brixton Việt Nam.
