Sử dụng điện thoại trong lúc tham gia giao thông đã trở thành một thói quen khó bỏ của không ít người điều khiển phương tiện. Tuy nhiên, hành vi này cực kỳ nguy hiểm, tiềm ẩn rủi ro tai nạn cao. Hiểu rõ các quy định pháp luật về lỗi sử dụng điện thoại khi tham gia giao thông là điều cần thiết để mỗi người tự bảo vệ mình và góp phần xây dựng văn hóa giao thông an toàn.
Hiểu rõ về hành vi sử dụng điện thoại khi lái xe
Vi phạm lỗi sử dụng điện thoại khi tham gia giao thông được định nghĩa là hành động người điều khiển phương tiện (ô tô, xe máy, xe đạp,…) vừa di chuyển trên đường vừa thao tác hoặc sử dụng thiết bị di động cho các mục đích khác nhau. Các mục đích này có thể bao gồm nghe gọi, nhắn tin, lướt web, xem video, sử dụng ứng dụng giải trí hoặc định vị. Bản chất của hành vi này là gây mất tập trung đáng kể vào việc lái xe và quan sát môi trường xung quanh, điều tối quan trọng khi di chuyển trên đường.
Việc chỉ sử dụng một tay để điều khiển vô lăng hoặc tay lái khi tay còn lại bận giữ hoặc thao tác với điện thoại làm giảm khả năng kiểm soát phương tiện. Phản xạ xử lý tình huống bất ngờ (như chướng ngại vật, xe khác phanh gấp, người đi bộ sang đường) trở nên chậm chạp hoặc không kịp thời. Chính sự mất tập trung này là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các va chạm giao thông, từ nhẹ đến nghiêm trọng.
Vi phạm này được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật hiện hành tại Việt Nam, chủ yếu là Nghị định 100/2019/NĐ-CP và Nghị định 123/2021/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung Nghị định 100). Các nghị định này đã nêu rõ các hành vi bị cấm và các mức xử phạt tương ứng cho từng loại phương tiện.
Nguy cơ tiềm ẩn từ việc dùng điện thoại khi lái xe
Việc sử dụng điện thoại di động trong khi đang điều khiển phương tiện giao thông mang đến nhiều nguy cơ khôn lường cho chính người lái và những người xung quanh. Khi mắt dán vào màn hình điện thoại, dù chỉ vài giây, người lái đã bỏ lỡ một quãng đường di chuyển đáng kể. Ở tốc độ 60km/h, chỉ 5 giây nhìn điện thoại tương đương với việc đi “mù” cả một sân bóng đá. Điều này đủ để xảy ra một tình huống nguy hiểm bất ngờ mà người lái không kịp phản ứng.
Khả năng xử lý thông tin từ môi trường giao thông bị suy giảm nghiêm trọng. Não bộ phải phân chia sự chú ý giữa việc lái xe và nội dung trên điện thoại, khiến việc nhận diện biển báo, tín hiệu đèn giao thông, di chuyển của các phương tiện khác hoặc sự xuất hiện của người đi bộ trở nên kém hiệu quả. An toàn giao thông bị đe dọa trực tiếp bởi sự thiếu tập trung này.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Chi tiết hợp đồng trông giữ xe ô tô chuẩn
- Xe ô tô cổ điển Honda: Hành trình lịch sử và sức hút bất tận
- Cập nhật chi tiết bảng giá xe Subaru Forester
- Ô Tô Xe Tải Đồ Chơi: Mô Hình Đường Đua Gấp Gọn Độc Đáo
- Ô Tô Con Kéo Xe Máy: Hậu Quả và An Toàn Giao Thông
Tay cầm điện thoại đồng nghĩa với việc giảm khả năng kiểm soát phương tiện. Trên xe máy, việc chỉ điều khiển bằng một tay ảnh hưởng đến khả năng giữ thăng bằng, đặc biệt khi vào cua hoặc gặp địa hình không bằng phẳng. Với ô tô, thao tác vô lăng trở nên khó khăn hơn, đặc biệt khi cần đánh lái gấp để né tránh. Những nguy cơ này cho thấy tại sao lỗi sử dụng điện thoại khi tham gia giao thông luôn nằm trong danh sách các hành vi bị xử phạt nghiêm khắc.
Quy định xử phạt đối với người điều khiển xe ô tô
Đối với người điều khiển xe ô tô và các loại xe tương tự xe ô tô, hành vi sử dụng điện thoại di động khi xe đang chạy trên đường bị xử phạt rất nghiêm khắc nhằm đảm bảo an toàn giao thông trên các tuyến đường bộ. Theo quy định tại điểm a khoản 4 Điều 5 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP, được sửa đổi và bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP, mức phạt tiền áp dụng cho hành vi này khá cao.
Mức phạt tiền cho người điều khiển ô tô vừa lái xe vừa dùng điện thoại dao động từ 2.000.000 VNĐ đến 3.000.000 VNĐ. Đây là mức phạt được đưa ra để răn đe và nhấn mạnh tính chất nguy hiểm của hành vi này. Việc sử dụng điện thoại khi đang lái xe ô tô có thể gây ra hậu quả khôn lường, ảnh hưởng đến nhiều người cùng tham gia giao thông.
Ngoài hình thức phạt tiền, người vi phạm còn có thể phải chịu thêm các hình thức xử phạt bổ sung. Các biện pháp xử phạt bổ sung này được quy định tại điểm b, điểm c khoản 11 Điều 5 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung). Cụ thể, người lái xe có thể bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe trong khoảng thời gian từ 01 tháng đến 03 tháng. Đặc biệt, nếu hành vi sử dụng điện thoại khi lái xe ô tô dẫn đến gây ra tai nạn giao thông, người lái xe sẽ bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe với thời hạn dài hơn, từ 02 tháng đến 04 tháng.
Mức phạt cho xe máy và xe gắn máy
Người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy (bao gồm cả xe máy điện) hoặc các loại xe tương tự khi sử dụng điện thoại di động hoặc các thiết bị âm thanh cá nhân khác (trừ thiết bị trợ thính) trong lúc xe đang chạy cũng phải đối mặt với các mức xử phạt nghiêm trọng theo quy định của luật giao thông. Điều này được quy định rõ tại điểm h khoản 4 Điều 6 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP, đã được sửa đổi và bổ sung theo Nghị định 123/2021/NĐ-CP.
Mức phạt tiền được áp dụng cho hành vi vi phạm này là từ 800.000 VNĐ đến 1.000.000 VNĐ. Đây là một con số đáng kể đối với người điều khiển xe máy, phản ánh sự nghiêm trọng của việc mất tập trung khi đang di chuyển trên đường, đặc biệt là trên loại phương tiện đòi hỏi sự cân bằng và phản xạ nhanh nhạy như xe máy.
Song song với việc bị phạt tiền, người vi phạm còn có thể phải chịu các hình thức xử phạt bổ sung theo quy định tại điểm b, điểm c khoản 10 Điều 6 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung). Người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy vi phạm lỗi sử dụng điện thoại khi tham gia giao thông có thể bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe trong thời gian từ 01 tháng đến 03 tháng. Tương tự như đối với ô tô, nếu hành vi này trực tiếp gây ra tai nạn giao thông, thời hạn tước Giấy phép lái xe sẽ tăng lên, từ 02 tháng đến 04 tháng, nhằm tăng tính răn đe và xử lý nghiêm các hành vi gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Xử lý vi phạm khi dùng điện thoại trên xe đạp, xe đạp điện
Không chỉ các phương tiện cơ giới như ô tô hay xe máy, việc sử dụng điện thoại khi điều khiển xe đạp hoặc xe đạp điện cũng được coi là hành vi vi phạm quy định pháp luật và bị xử phạt hành chính. Mặc dù tốc độ di chuyển của xe đạp và xe đạp điện thường thấp hơn, nhưng hành vi mất tập trung do sử dụng điện thoại vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây va chạm cho chính người lái và người đi bộ hoặc các phương tiện khác trong khu vực mật độ giao thông cao.
Theo quy định tại điểm h khoản 1 Điều 8 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP, người điều khiển xe đạp, xe đạp điện khi đang điều khiển xe mà sử dụng điện thoại di động sẽ bị xử phạt tiền. Mức phạt áp dụng cho hành vi này là từ 80.000 VNĐ đến 100.000 VNĐ. Mặc dù mức phạt này không cao bằng các loại phương tiện khác, nhưng nó thể hiện rõ quan điểm của pháp luật về việc nghiêm cấm mọi hành vi gây mất tập trung khi tham gia giao thông, bất kể loại phương tiện nào đang sử dụng. Việc tuân thủ quy định này góp phần xây dựng môi trường giao thông an toàn hơn cho tất cả mọi người, từ người đi bộ, người đi xe đạp đến người lái xe máy và ô tô.
Trường hợp nào được phép dùng điện thoại khi tham gia giao thông?
Pháp luật Việt Nam tập trung xử phạt hành vi sử dụng điện thoại di động trong quá trình đang điều khiển phương tiện di chuyển trên đường. Điều này có nghĩa là sự nguy hiểm nằm ở việc kết hợp đồng thời hai hoạt động: lái xe (yêu cầu sự tập trung cao độ) và thao tác với điện thoại (gây mất tập trung).
Do đó, để đảm bảo an toàn giao thông và tuân thủ quy định pháp luật, nếu bạn cần sử dụng điện thoại khi đang di thông trên đường, giải pháp an toàn nhất và được pháp luật cho phép là dừng xe hoàn toàn. Bạn có thể tấp xe vào lề đường ở vị trí an toàn, không gây cản trở giao thông, tắt máy (đối với xe máy, ô tô) và sau đó mới sử dụng điện thoại cho mục đích cần thiết. Việc này giúp bạn tập trung hoàn toàn vào cuộc hội thoại, tin nhắn hoặc thao tác khác trên điện thoại mà không ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát phương tiện và quan sát môi trường xung quanh.
Hành động dừng xe vào lề đường để sử dụng điện thoại không bị coi là vi phạm và không bị xử phạt. Ngược lại, đây là một hành vi giao thông văn minh, có trách nhiệm, thể hiện sự hiểu biết về tầm quan trọng của việc giữ gìn an toàn khi lái xe.
Các hình thức phạt bổ sung có thể áp dụng
Ngoài việc bị xử phạt hành chính bằng hình thức phạt tiền, người vi phạm lỗi sử dụng điện thoại khi tham gia giao thông còn có thể phải chịu thêm các hình thức xử phạt bổ sung theo quy định của pháp luật. Các hình thức bổ sung này thường được áp dụng trong những trường hợp hành vi vi phạm có mức độ nguy hiểm cao hơn, hoặc khi người vi phạm đã từng tái phạm.
Một trong những hình thức phạt bổ sung phổ biến là tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe. Thời gian tước Giấy phép lái xe có thể kéo dài từ 01 tháng đến 03 tháng tùy thuộc vào quy định cụ thể cho từng loại phương tiện (như đã nêu ở các mục trên đối với ô tô và xe máy). Mục đích của việc tước Giấy phép lái xe là tạm thời đình chỉ quyền điều khiển phương tiện của người vi phạm, nhằm ngăn chặn họ tiếp tục thực hiện hành vi nguy hiểm này trong một khoảng thời gian nhất định.
Đặc biệt nghiêm trọng là trường hợp hành vi sử dụng điện thoại trong khi lái xe trực tiếp dẫn đến gây ra tai nạn giao thông. Khi hậu quả này xảy ra, mức độ xử phạt bổ sung sẽ tăng lên đáng kể. Người vi phạm có thể bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe trong thời gian dài hơn, từ 02 tháng đến 04 tháng. Đây là biện pháp xử lý mạnh tay nhằm nhấn mạnh hậu quả nghiêm trọng của việc mất tập trung khi điều khiển phương tiện và gây nguy hiểm cho tính mạng, tài sản của bản thân và những người khác trên đường. Việc áp dụng các hình phạt bổ sung này được quy định chi tiết trong Nghị định 100/2019/NĐ-CP và Nghị định 123/2021/NĐ-CP, đảm bảo tính răn đe và thực thi luật giao thông.
Các câu hỏi thường gặp về lỗi dùng điện thoại khi lái xe
Q: Tôi có bị phạt không nếu dùng điện thoại rảnh tay (hands-free) hoặc tai nghe Bluetooth để nghe gọi khi đang lái xe?
A: Pháp luật hiện hành chủ yếu xử phạt hành vi sử dụng điện thoại di động trực tiếp bằng tay khi đang điều khiển phương tiện. Quy định tại các Nghị định 100 và 123 tập trung vào việc “sử dụng điện thoại di động, các thiết bị âm thanh, trừ thiết bị trợ thính” khi đang lái xe. Mặc dù việc sử dụng thiết bị rảnh tay có thể làm giảm nguy cơ vật lý (không cần cầm điện thoại), nó vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây mất tập trung về mặt nhận thức. Tuy nhiên, theo quy định hiện tại, việc sử dụng thiết bị rảnh tay hoặc tai nghe Bluetooth để nghe gọi khi đang điều khiển xe thường không bị xử phạt như hành vi cầm điện thoại trực tiếp. Dù vậy, để đảm bảo an toàn tối đa, bạn vẫn nên hạn chế các cuộc gọi khi đang lái xe hoặc tấp vào lề đường nếu cuộc hội thoại yêu cầu sự tập trung cao.
Q: Tôi có thể sử dụng ứng dụng định vị (GPS) trên điện thoại khi đang lái xe không?
A: Việc sử dụng ứng dụng định vị là phổ biến và cần thiết trong nhiều trường hợp. Pháp luật không cấm việc sử dụng thiết bị định vị. Tuy nhiên, nguy cơ mất tập trung xảy ra khi bạn thao tác trực tiếp trên màn hình điện thoại (như nhập địa chỉ, điều chỉnh cài đặt) trong lúc xe đang chạy. Cách an toàn và đúng luật là cài đặt lộ trình trước khi xuất phát hoặc khi xe đã dừng hẳn an toàn bên đường. Khi xe đang chạy, chỉ nên nghe hướng dẫn bằng giọng nói hoặc liếc nhìn nhanh màn hình mà không thực hiện các thao tác phức tạp bằng tay. Tốt nhất là cố định điện thoại trên giá đỡ để tránh việc phải cầm nắm gây ảnh hưởng đến việc điều khiển phương tiện.
Q: Làm thế nào để lực lượng chức năng phát hiện và xử phạt lỗi này?
A: Lực lượng cảnh sát giao thông có thể trực tiếp quan sát hành vi của người điều khiển phương tiện khi tuần tra kiểm soát trên đường. Nếu phát hiện người lái xe đang cầm và sử dụng điện thoại, họ có quyền dừng xe và xử phạt theo quy định. Ngoài ra, tại một số khu vực hoặc tuyến đường nhất định, việc giám sát giao thông có thể được thực hiện thông qua hệ thống camera. Các hình ảnh từ camera có thể ghi lại hành vi vi phạm lỗi sử dụng điện thoại khi tham gia giao thông và là bằng chứng để xử phạt “phạt nguội”.
Hiểu rõ lỗi sử dụng điện thoại khi tham gia giao thông và các mức phạt là bước quan trọng để bảo vệ bản thân và những người xung quanh. Tuân thủ quy định không chỉ giúp bạn tránh bị xử phạt mà còn góp phần xây dựng môi trường giao thông an toàn hơn cho mọi người. Hãy lái xe tập trung và có trách nhiệm. Brixton Việt Nam luôn đồng hành cùng bạn trên mọi nẻo đường an toàn.
