Nhiều người dùng xe điện thường băn khoăn về việc sạc xe điện chưa đầy pin có ảnh hưởng gì đến tuổi thọ và hiệu suất hoạt động của xe. Liệu việc ngắt sạc sớm có thực sự gây hại hay chỉ là một hiểu lầm phổ biến? Bài viết này từ Brixton Việt Nam sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc này một cách chi tiết và cung cấp các lời khuyên hữu ích để sạc pin xe điện đúng cách.
Ảnh hưởng của việc sạc xe điện chưa đầy pin
Việc thường xuyên rút sạc xe điện sớm khi pin chưa đạt dung lượng tối đa có thể gây ra những tác động tiêu cực đến hệ thống pin và hiệu suất tổng thể của xe. Mặc dù một lần ngắt sạc sớm có thể không gây hại nghiêm trọng ngay lập tức, nhưng thói quen này lặp đi lặp lại sẽ ảnh hưởng đáng kể đến độ bền của pin xe điện.
Một trong những tác động chính là việc giảm tuổi thọ của pin xe điện. Mỗi viên pin (đặc biệt là pin Lithium-ion phổ biến trên các dòng xe điện hiện đại) đều có một số chu kỳ sạc/xả nhất định. Việc rút sạc khi chưa đầy làm gián đoạn chu kỳ sạc, và nếu điều này xảy ra thường xuyên, nó có thể khiến bộ đếm chu kỳ hoạt động không tối ưu, dẫn đến việc pin bị xuống cấp nhanh hơn so với khi được sạc đầy và xả đến mức khuyến cáo.
Khi pin xe điện không được nạp đầy dung lượng theo thiết kế, quãng đường tối đa mà xe có thể di chuyển sẽ bị rút ngắn. Dung lượng pin còn lại trực tiếp quyết định phạm vi hoạt động. Do đó, việc ngắt sạc sớm đồng nghĩa với việc bạn chỉ sử dụng một phần dung lượng pin, gây bất tiện lớn cho những chuyến đi cần quãng đường dài hoặc khi bạn cần di chuyển liên tục mà không có điều kiện sạc.
Hơn nữa, sạc xe điện chưa đầy có thể ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của xe. Hệ thống quản lý pin (BMS) trên xe điện liên tục theo dõi trạng thái sạc để điều chỉnh công suất cung cấp cho động cơ. Khi pin ở trạng thái sạc dở dang không ổn định, BMS có thể không tối ưu hóa được việc phân phối năng lượng, dẫn đến hiệu suất tăng tốc hoặc tốc độ tối đa bị ảnh hưởng, khiến trải nghiệm lái xe không được mượt mà và mạnh mẽ như khi pin đầy.
Việc rút sạc xe điện sớm nhiều lần cũng góp phần làm tăng nguy cơ chai pin. Hiện tượng chai pin là sự suy giảm khả năng lưu trữ năng lượng của pin theo thời gian và số lần sạc/xả. Sạc không đầy đủ, không ổn định và ngắt quãng thường xuyên có thể gây stress cho các tế bào pin, làm giảm dung lượng pin khả dụng một cách nhanh chóng hơn so với việc duy trì các chu kỳ sạc đầy đủ theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Lý do giới trẻ ít chọn Mitsubishi Outlander
- Camera 360 cho Mercedes: Tối ưu an toàn khi lái xe
- Mua Bảo Hiểm Thai Sản Ở Đâu Cho Mẹ Bầu Nghỉ Việc
- Địa Chỉ Thuê Xe Máy Việt Trì Phú Thọ Tốt Nhất
- Giá Cầu Nâng Xe Ô Tô: Hướng Dẫn Chi Tiết Nhất
Cuối cùng, hành động cắm và rút sạc liên tục khi chưa hoàn thành chu kỳ sạc có thể gây hao mòn không đáng có cho cả bộ sạc và cổng sạc trên xe. Về lâu dài, điều này có thể dẫn đến các vấn đề về tiếp xúc kém, kết nối bị chập chờn hoặc thậm chí gây hỏng hóc bộ sạc, buộc bạn phải thay thế hoặc sửa chữa, tốn kém chi phí và thời gian.
Những trường hợp có thể rút sạc xe điện chưa đầy
Mặc dù việc sạc xe điện chưa đầy và rút sạc sớm thường xuyên không được khuyến khích, nhưng có một số tình huống cụ thể bạn có thể ngắt sạc trước khi pin đầy 100% mà không gây hại đáng kể cho tuổi thọ và hiệu suất của pin xe điện. Đây thường là những trường hợp liên quan đến việc bảo vệ pin khỏi các điều kiện bất lợi hoặc khi pin đã đạt mức sạc tối ưu cho việc sử dụng hàng ngày.
Rút sạc khi pin đạt 80-90% dung lượng
Nhiều chuyên gia về pin xe điện khuyến cáo rằng việc sạc đến khoảng 80-90% dung lượng rồi ngắt sạc có thể là một thói quen tốt để kéo dài tuổi thọ pin, đặc biệt là đối với các loại pin Lithium-ion. Sạc đầy 100% và giữ pin ở trạng thái điện áp cao trong thời gian dài có thể gây stress cho các tế bào pin và làm tăng tốc độ lão hóa. Việc ngắt sạc sớm một chút ở mức 80-90% giúp giảm thiểu tình trạng này, bảo vệ pin khỏi tình trạng quá tải điện áp và hạn chế sinh nhiệt không cần thiết, qua đó kéo dài tuổi thọ tổng thể của pin. Đây là một cách quản lý sạc xe điện thông minh cho những người không cần quãng đường di chuyển tối đa.
Pin xe điện có dấu hiệu quá nhiệt
Quá nhiệt là một trong những kẻ thù lớn nhất của pin xe điện. Nếu trong quá trình sạc, bạn nhận thấy pin hoặc bộ sạc bị nóng lên bất thường, vượt quá nhiệt độ ấm nhẹ thông thường, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng. Nhiệt độ cao có thể gây hư hại vĩnh viễn cho các thành phần bên trong của pin, làm giảm dung lượng và thậm chí tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. Trong trường hợp này, việc ngắt sạc ngay lập tức là hành động khẩn cấp và cần thiết để bảo vệ pin và đảm bảo an toàn. Sau đó, bạn nên kiểm tra bộ sạc, pin và hệ thống điện của xe để tìm nguyên nhân gây quá nhiệt và khắc phục trước khi tiếp tục sử dụng.
Nguồn điện sạc không ổn định
Chất lượng nguồn điện nơi bạn sạc cũng ảnh hưởng lớn đến quá trình sạc xe điện. Nguồn điện không ổn định, thường xuyên bị sụt áp hoặc tăng áp đột ngột, có thể gây hại cho bộ sạc và pin xe điện. Bộ sạc được thiết kế để hoạt động với một dải điện áp nhất định. Nếu điện áp đầu vào quá thấp hoặc quá cao, bộ sạc có thể không hoạt động hiệu quả, gây nóng hoặc sạc chậm. Trường hợp mất điện đột ngột khi đang sạc cũng tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt là khi nguồn điện phục hồi đột ngột có thể tạo ra xung điện áp. Việc rút sạc trong những điều kiện nguồn điện không đảm bảo giúp bảo vệ thiết bị điện tử của xe khỏi những hư hại không đáng có.
Sạc xe ở nơi không an toàn hoặc thời tiết xấu
An toàn là yếu tố quan trọng hàng đầu khi sạc xe điện. Sạc xe ở những nơi không đảm bảo như khu vực ẩm ướt, dễ bị ngập nước hoặc ngoài trời khi trời mưa/có sương mù dày đặc làm tăng nguy cơ chập điện, rò rỉ điện hoặc hư hỏng các bộ phận điện do ẩm thấp. Nước và độ ẩm có thể xâm nhập vào cổng sạc, bộ sạc hoặc thậm chí hệ thống dây điện của xe, gây ăn mòn hoặc đoản mạch. Nếu bạn buộc phải ngắt sạc giữa chừng vì điều kiện môi trường trở nên nguy hiểm (ví dụ: trời đổ mưa đột ngột), hãy làm ngay để đảm bảo an toàn cho bản thân, chiếc xe và tránh các rủi ro về điện.
Sạc quá lâu nhưng pin không đầy
Một dấu hiệu bất thường khác cần chú ý là khi bạn cắm sạc trong khoảng thời gian dài hơn đáng kể so với thời gian sạc khuyến cáo mà pin xe điện vẫn chưa đầy. Tình trạng này có thể cho thấy bộ sạc đang gặp vấn đề, pin bị lỗi, hoặc hệ thống BMS của xe đang hoạt động không chính xác. Việc tiếp tục cố gắng sạc trong tình huống này không chỉ không hiệu quả mà còn có thể gây hại thêm cho pin do dòng sạc không ổn định hoặc bị ngắt quãng liên tục. Ngắt sạc và kiểm tra là bước đầu tiên để chẩn đoán vấn đề. Đôi khi, chỉ cần thay thế bộ sạc, nhưng cũng có thể cần kiểm tra sâu hơn về tình trạng của pin bởi các kỹ thuật viên chuyên nghiệp.
Lưu ý để sạc xe điện đúng cách, kéo dài tuổi thọ pin
Để đảm bảo pin xe điện của bạn luôn hoạt động ở trạng thái tốt nhất, đạt tuổi thọ tối đa và duy trì hiệu suất ổn định, việc tuân thủ các nguyên tắc sạc xe điện đúng cách là vô cùng quan trọng. Những thói quen sạc khoa học không chỉ bảo vệ pin mà còn giúp bảo vệ toàn bộ hệ thống điện trên xe.
Nên bắt đầu sạc khi dung lượng pin giảm xuống khoảng 20 – 30%. Tránh để pin cạn kiệt hoàn toàn rồi mới sạc, vì việc xả sâu liên tục có thể gây căng thẳng cho các tế bào pin, làm giảm khả năng tích điện và rút ngắn tuổi thọ tổng thể của pin xe điện. Sạc khi pin còn một lượng điện nhất định giúp duy trì “sức khỏe” của pin tốt hơn. Ngược lại, cũng không nên sạc khi pin còn quá đầy (ví dụ: trên 80-90%) nếu không cần thiết, vì điều này như đã đề cập, có thể gây stress cho pin ở điện áp cao.
Sau khi vừa sử dụng xe, đặc biệt là sau quãng đường dài hoặc khi xe phải hoạt động nặng, pin xe điện và động cơ có thể bị nóng lên. Việc cắm sạc ngay lập tức khi các bộ phận còn nóng có thể làm tăng nhiệt độ của pin trong quá trình sạc, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất và tuổi thọ pin. Tốt nhất là để xe nghỉ khoảng 10 – 15 phút trước khi kết nối bộ sạc. Khoảng thời gian này đủ để nhiệt độ của pin và các linh kiện khác giảm xuống mức an toàn, đảm bảo quá trình sạc diễn ra ổn định và hiệu quả hơn.
Mỗi dòng xe điện và loại pin khác nhau sẽ có thời gian sạc tiêu chuẩn do nhà sản xuất quy định. Việc tuân thủ đúng thời gian này là rất quan trọng. Sạc quá lâu sau khi pin đã đầy (mặc dù nhiều bộ sạc hiện đại có chế độ tự ngắt) vẫn có thể gây quá nhiệt nhẹ hoặc duy trì điện áp cao không cần thiết trên pin. Ngược lại, sạc xe điện chưa đầy đủ thời gian theo khuyến nghị sẽ khiến dung lượng pin không đạt mức tối đa, làm giảm quãng đường di chuyển và lặp lại những ảnh hưởng tiêu cực đã nói ở trên. Hãy theo dõi đèn báo trên bộ sạc hoặc trên xe để biết chính xác khi nào pin đã đầy.
Sử dụng bộ sạc chính hãng hoặc bộ sạc tương thích được nhà sản xuất khuyến nghị là yếu tố bắt buộc để đảm bảo an toàn và tối ưu hóa quá trình sạc. Bộ sạc không chính hãng hoặc kém chất lượng có thể cung cấp dòng điện và điện áp không phù hợp, thiếu các tính năng bảo vệ cần thiết như chống quá dòng, quá áp, hoặc kiểm soát nhiệt độ. Điều này không chỉ làm giảm hiệu quả sạc, gây chai pin xe điện nhanh hơn mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ hoặc làm hỏng hệ thống điện phức tạp của xe. Luôn kiểm tra xem bộ sạc có đạt tiêu chuẩn an toàn và phù hợp với loại pin trên xe của bạn hay không.
Các câu hỏi thường gặp về sạc pin xe điện
Sạc xe điện qua đêm có tốt không?
Nhiều bộ sạc xe điện hiện đại được trang bị tính năng tự ngắt khi pin đầy, giúp tránh tình trạng sạc quá mức. Nếu bộ sạc của bạn có tính năng này và hoạt động bình thường, việc sạc qua đêm thường an toàn. Tuy nhiên, để tối ưu tuổi thọ pin, nhiều chuyên gia khuyến cáo không nên để pin ở trạng thái đầy 100% trong thời gian quá dài. Nếu có thể, hãy tính toán thời gian sạc để rút sạc ngay sau khi pin đầy hoặc khi đạt mức 80-90%.
Bộ sạc xe điện bị nóng có sao không?
Bộ sạc thường ấm lên trong quá trình hoạt động là điều bình thường do chuyển đổi năng lượng. Tuy nhiên, nếu bộ sạc bị nóng ran bất thường, có mùi khét, hoặc phát ra tiếng động lạ, đó là dấu hiệu của sự cố. Quá nhiệt bộ sạc có thể do lỗi nội tại của bộ sạc, lỗi pin, hoặc nguồn điện không ổn định. Ngừng sạc ngay lập tức và kiểm tra hoặc thay thế bộ sạc mới chính hãng để tránh rủi ro cháy nổ hoặc hư hỏng xe.
Làm sao để biết pin xe điện đầy?
Hầu hết các bộ sạc xe điện và bản thân chiếc xe đều có đèn báo trạng thái sạc. Thường có một đèn chuyển màu (ví dụ: từ đỏ sang xanh lá) hoặc nhấp nháy khác đi khi pin đã đầy. Một số xe điện hiện đại còn có màn hình hiển thị phần trăm pin hoặc thông báo trên ứng dụng điện thoại. Hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng xe và bộ sạc của bạn để hiểu rõ các tín hiệu báo đầy pin.
Có nên xả hết pin xe điện rồi mới sạc không?
Đối với các loại pin đời cũ như pin Ni-Cd hay Ni-MH, việc xả pin hoàn toàn trước khi sạc lại (gọi là hiệu ứng nhớ) là cần thiết. Tuy nhiên, đối với pin xe điện hiện đại, đặc biệt là pin Lithium-ion, việc xả cạn pin hoàn toàn thường xuyên không được khuyến khích vì nó có thể gây hại cho pin và giảm tuổi thọ. Tốt nhất nên bắt đầu sạc khi pin còn khoảng 20-30% dung lượng để bảo vệ pin tối ưu.
Hy vọng bài viết này từ Brixton Việt Nam đã giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về việc sạc xe điện chưa đầy và những ảnh hưởng tiềm tàng. Việc tuân thủ các nguyên tắc sạc đúng cách không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ pin mà còn đảm bảo hiệu suất hoạt động ổn định cho chiếc xe điện của bạn. Hãy luôn chú trọng đến quá trình sạc để giữ cho xe của bạn luôn trong tình trạng tốt nhất.
