Phạt nguội giao thông là hình thức xử lý vi phạm ngày càng trở nên phổ biến, góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật khi tham gia giao thông. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có hệ thống camera giám sát tại mọi tuyến đường. Nhận thấy tiềm năng từ sự tham gia của cộng đồng, pháp luật Việt Nam đã chính thức cho phép áp dụng hình thức phạt nguội bằng hình ảnh người dân cung cấp. Đây là một cơ chế quan trọng, khuyến khích người dân cùng chung tay xây dựng môi trường giao thông an toàn. Cùng Brixton Việt Nam tìm hiểu sâu hơn về quy định này.
Cơ sở pháp lý cho việc phạt nguội qua bằng chứng từ người dân
Việc lực lượng Cảnh sát giao thông (CSGT) sử dụng hình ảnh hoặc video ghi lại bởi người dân để làm căn cứ xử phạt vi phạm giao thông không phải là tùy tiện mà được quy định rõ ràng trong văn bản pháp luật. Cụ thể, Nghị định 135/2021/NĐ-CP, được ban hành ngày 31/12/2021 và có hiệu lực từ ngày 21/5/2022, đã chính thức đưa ra các quy định cụ thể về việc tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh vi phạm trật tự, an toàn giao thông đường bộ của tổ chức, cá nhân.
Theo Nghị định này, các hình ảnh, video được trích xuất từ camera hành trình trên xe cá nhân, thiết bị ghi hình bằng điện thoại di động hoặc các thiết bị kỹ thuật khác của người dân hoàn toàn có thể được xem xét là nguồn “chứng cứ” ban đầu để cơ quan chức năng tiến hành xác minh và xử lý phạt nguội đối với hành vi vi phạm. Quy định này thể hiện sự cởi mở của pháp luật, tạo điều kiện cho người dân chủ động hơn trong việc giám sát và góp phần phát hiện các hành vi gây mất an toàn trên đường.
Nghị định 135/2021/NĐ-CP quy định cụ thể thế nào?
Nghị định 135/2021/NĐ-CP quy định rằng, khi tiếp nhận thông tin, hình ảnh, video về hành vi vi phạm giao thông do cá nhân, tổ chức cung cấp, các đơn vị CSGT có trách nhiệm kiểm tra, xác minh tính xác thực của thông tin đó. Điều quan trọng là người cung cấp thông tin phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật về tính trung thực và chính xác của những gì mình cung cấp.
Bộ Công an được giao nhiệm vụ ứng dụng công nghệ, điển hình là sử dụng ứng dụng định danh điện tử VNEID, để tiếp nhận dữ liệu này. Việc sử dụng VNEID giúp quy trình tiếp nhận thông tin trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ đắc lực cho công tác xác minh và đối chiếu dữ liệu để ra quyết định xử phạt. Sự ra đời của Nghị định này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc xã hội hóa công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông, tận dụng nguồn lực từ cộng đồng.
CSGT tiếp nhận thông tin phạt nguội từ người dân
- Tìm Hiểu Chi Tiết Về Hộp Số CVT
- Khám Phá Các Món Ngon Buôn Ma Thuột Hấp Dẫn
- Xe Ô Tô Chạy Bằng Nước Lã: Khoa Học và Sự Thật
- Chi Tiết Mạng Lưới Trạm Sạc VinFast Bắc Ninh
- Giá Xe Ô Tô Limousine 7, 10, 12 Chỗ Mới Nhất
Các kênh tiếp nhận thông tin từ người dân
Người dân khi chứng kiến các hành vi vi phạm giao thông và ghi lại được bằng chứng (hình ảnh, video) có thể lựa chọn nhiều kênh khác nhau để gửi thông tin đến các cơ quan chức năng, tạo cơ sở cho việc xử lý phạt nguội. Việc đa dạng hóa các kênh tiếp nhận giúp người dân dễ dàng hơn trong việc thực hiện trách nhiệm công dân của mình, tùy thuộc vào điều kiện và sự tiện lợi.
Một trong những cách truyền thống là trực tiếp mang các thiết bị lưu trữ (điện thoại, USB, thẻ nhớ) chứa hình ảnh hoặc video đến trụ sở của các đơn vị CSGT hoặc cơ quan chức năng tại địa phương nơi xảy ra vụ việc vi phạm. Tại đây, cán bộ tiếp nhận sẽ hướng dẫn quy trình bàn giao và ghi nhận thông tin cần thiết từ người cung cấp.
Gửi thông tin qua các kênh trực tuyến và bưu chính
Bên cạnh việc nộp trực tiếp, các kênh điện tử ngày càng được khuyến khích sử dụng do sự tiện lợi và nhanh chóng. Người dân có thể gửi bằng chứng vi phạm qua các cổng thông tin điện tử chính thức của Bộ Công an hoặc Cục CSGT, các trang tin điện tử, địa chỉ thư điện tử (email) công vụ, hoặc thông qua các đường dây nóng được công bố công khai. Nhiều đơn vị CSGT cũng có các kênh tiếp nhận riêng trên website hoặc mạng xã hội chính thức.
Đối với những người không thuận tiện sử dụng các phương thức trực tuyến hoặc trực tiếp, việc gửi thông tin qua dịch vụ bưu chính cũng là một lựa chọn. Các gói bưu phẩm chứa bằng chứng hình ảnh, video có thể được gửi đến địa chỉ của cơ quan CSGT khu vực xảy ra vi phạm. Cuối cùng, trong một số trường hợp kỹ thuật cho phép, việc kết nối và chia sẻ dữ liệu trực tiếp giữa các hệ thống (ví dụ: hệ thống camera hành trình của các doanh nghiệp vận tải lớn với hệ thống của CSGT) cũng là một kênh tiếp nhận hiệu quả. Dù bằng cách nào, việc gửi thông tin cần kèm theo mô tả về thời gian, địa điểm, hành vi vi phạm và thông tin liên hệ của người cung cấp để cơ quan chức năng tiện xác minh.
Bằng chứng vi phạm giao thông từ camera hành trình
Quy trình xử lý vi phạm của lực lượng CSGT
Sau khi tiếp nhận thông tin, hình ảnh, video về hành vi vi phạm giao thông từ người dân, lực lượng CSGT sẽ tiến hành một quy trình xử lý nghiêm ngặt và minh bạch theo quy định của Nghị định 135/2021/NĐ-CP và các văn bản pháp luật liên quan. Mục tiêu là đảm bảo việc xử phạt đúng người, đúng lỗi và dựa trên bằng chứng xác thực.
Bước đầu tiên và quan trọng nhất là xác minh thông tin. Cơ quan chức năng sẽ kiểm tra tính xác thực của hình ảnh/video, đối chiếu với các dữ liệu nghiệp vụ khác (nếu có), xác định rõ thời gian, địa điểm và hành vi vi phạm. Sau khi xác định thông tin về phương tiện và chủ sở hữu/người điều khiển có hành vi vi phạm hành chính, CSGT sẽ tiến hành gửi thông báo.
Quy trình xác minh tính chính xác của bằng chứng
Quy trình xác minh tính chính xác của bằng chứng do người dân cung cấp là khâu then chốt. CSGT không đơn thuần chấp nhận bất kỳ hình ảnh nào được gửi đến. Họ sẽ kiểm tra siêu dữ liệu (metadata) của tệp tin để xem xét thời gian, địa điểm ghi hình có khớp với mô tả không. Các yếu tố trong hình ảnh (biển báo, vạch kẻ đường, đặc điểm phương tiện) sẽ được đối chiếu với hiện trường thực tế và dữ liệu từ hệ thống giám sát chuyên nghiệp (nếu có).
Trong trường hợp cần thiết, CSGT có thể liên hệ lại với người cung cấp thông tin để yêu cầu làm rõ thêm hoặc cung cấp các dữ liệu gốc. Việc xác minh kỹ lưỡng này nhằm loại trừ các trường hợp hình ảnh bị cắt ghép, chỉnh sửa hoặc không phản ánh đúng sự thật, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người bị xử phạt.
Sau khi xác minh thành công và có đủ căn cứ, cơ quan CSGT sẽ gửi thông báo bằng văn bản (hoặc thông báo điện tử qua VNEID) đến chủ phương tiện hoặc người điều khiển được xác định là đã vi phạm. Thông báo này thường nêu rõ hành vi vi phạm, thời gian, địa điểm và yêu cầu người vi phạm đến trụ sở cơ quan có thẩm quyền để giải quyết trong một thời hạn nhất định (ví dụ: 10 ngày).
Nếu người vi phạm đến trình diện và xác nhận hành vi của mình, cơ quan CSGT sẽ tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính. Thời hạn lập biên bản được quy định là 3 ngày làm việc kể từ ngày xác định được tổ chức, cá nhân vi phạm. Sau khi lập biên bản, cơ quan chức năng sẽ ra quyết định xử phạt theo quy định của pháp luật. Người vi phạm có trách nhiệm thi hành quyết định xử phạt này (nộp phạt, tước giấy phép lái xe, v.v.). Trường hợp người vi phạm không đến giải quyết theo thông báo, cơ quan CSGT có thể áp dụng các biện pháp nghiệp vụ khác để xử lý theo luật định.
Người dân gửi bằng chứng phạt nguội qua cổng thông tin điện tử
Trách nhiệm của người cung cấp và cơ quan chức năng
Cơ chế phạt nguội bằng hình ảnh người dân cung cấp đặt ra trách nhiệm song hành cho cả người cung cấp thông tin và cơ quan chức năng. Đối với người dân, trách nhiệm quan trọng nhất là đảm bảo tính chính xác, trung thực của bằng chứng đã cung cấp. Việc cung cấp thông tin sai sự thật có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý cho người cung cấp, bao gồm việc bị xử lý theo quy định của pháp luật về hành vi cung cấp thông tin giả mạo hoặc vu khống. Do đó, người dân chỉ nên gửi thông tin khi có đầy đủ bằng chứng xác thực về hành vi vi phạm.
Ngược lại, cơ quan chức năng, cụ thể là lực lượng CSGT, có trách nhiệm tiếp nhận thông tin một cách nghiêm túc, tiến hành xác minh một cách khách quan, minh bạch và tuân thủ đúng quy trình pháp luật trong việc xử lý vi phạm. Đặc biệt, cơ quan chức năng có trách nhiệm bảo vệ danh tính của người đã cung cấp thông tin, trừ khi có yêu cầu khác theo quy định của pháp luật (ví dụ: phục vụ công tác điều tra).
Việc bảo vệ danh tính người cung cấp là rất cần thiết để khuyến khích người dân mạnh dạn tham gia, đồng thời tránh được những rắc rối hoặc nguy hiểm tiềm tàng cho họ từ phía người vi phạm. Sự phối hợp chặt chẽ và thực hiện tốt trách nhiệm của cả hai bên sẽ giúp hình thức phạt nguội bằng hình ảnh người dân cung cấp phát huy hiệu quả tối đa, góp phần xây dựng môi trường giao thông an toàn và văn minh hơn tại Việt Nam. Đây là một công cụ đắc lực hỗ trợ lực lượng CSGT, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi người tham gia giao thông.
Tóm lại, việc phạt nguội bằng hình ảnh người dân cung cấp là một bước tiến quan trọng, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào việc giữ gìn trật tự an toàn giao thông. Quy định này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa người dân và cơ quan chức năng, đồng thời nâng cao tính minh bạch trong xử lý vi phạm. Tìm hiểu thêm các thông tin hữu ích về luật giao thông và xe cộ tại Brixton Việt Nam.
Câu hỏi thường gặp về Phạt nguội bằng hình ảnh người dân cung cấp
Hỏi: Hình ảnh hoặc video do người dân cung cấp cần đáp ứng những tiêu chí nào để được chấp nhận làm bằng chứng phạt nguội?
Đáp: Hình ảnh/video cần rõ ràng, ghi lại được hành vi vi phạm một cách cụ thể, kèm theo thông tin về thời gian, địa điểm xảy ra vi phạm nếu có thể. Cơ quan chức năng sẽ xác minh tính xác thực của bằng chứng này.
Hỏi: Khi tôi gửi bằng chứng vi phạm, danh tính của tôi có được bảo mật không?
Đáp: Có. Cơ quan chức năng có trách nhiệm bảo vệ danh tính và thông tin cá nhân của người cung cấp thông tin vi phạm, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Hỏi: Tôi có bắt buộc phải ra trình diện tại cơ quan công an nếu bằng chứng tôi cung cấp được sử dụng để phạt nguội không?
Đáp: Thông thường, người cung cấp thông tin không cần ra trình diện tại cơ quan công an để làm chứng, vì bằng chứng đã được cơ quan chức năng xác minh độc lập.
Hỏi: Nếu tôi cung cấp thông tin sai sự thật về một hành vi vi phạm giao thông thì sẽ bị xử lý như thế nào?
Đáp: Người cung cấp thông tin phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực của thông tin đã cung cấp. Việc cung cấp thông tin sai sự thật có thể bị xử lý theo quy định về cung cấp thông tin giả mạo.
Hỏi: Những loại vi phạm giao thông nào có thể bị phạt nguội dựa trên hình ảnh/video của người dân?
Đáp: Các vi phạm rõ ràng, dễ nhận biết qua hình ảnh như vượt đèn đỏ, đi sai làn đường, dừng/đỗ sai quy định, lấn làn, đi ngược chiều… thường là những vi phạm có thể bị phạt nguội qua bằng chứng từ người dân.
Hỏi: Làm sao tôi biết bằng chứng vi phạm tôi gửi đi có được cơ quan chức năng sử dụng hay không?
Đáp: Quy trình xử lý vi phạm sau khi tiếp nhận thông tin là hoạt động nghiệp vụ nội bộ của cơ quan chức năng. Thông thường, người cung cấp thông tin không được thông báo cụ thể về kết quả xử lý đối với từng trường hợp đã gửi.
Hỏi: Tôi có thể gửi bằng chứng vi phạm qua những kênh nào?
Đáp: Bạn có thể gửi trực tiếp tại trụ sở CSGT, qua cổng thông tin điện tử, email công vụ, đường dây nóng hoặc qua dịch vụ bưu chính đến cơ quan CSGT nơi xảy ra vi phạm.
Hỏi: Bằng chứng từ camera hành trình có giá trị pháp lý không?
Đáp: Có. Hình ảnh, video từ camera hành trình được xem là nguồn bằng chứng ban đầu theo Nghị định 135/2021/NĐ-CP và sẽ được cơ quan chức năng xác minh trước khi sử dụng làm căn cứ xử phạt.
