Xe ô tô điện không có tiếng ồn đã và đang thay đổi trải nghiệm di chuyển của chúng ta. Sự yên tĩnh vượt trội này không chỉ mang lại cảm giác thư thái cho người ngồi trong xe mà còn góp phần quan trọng vào việc giảm thiểu ô nhiễm tiếng ồn, tạo nên một môi trường sống đô thị trong lành hơn. Tuy nhiên, chính đặc điểm này cũng đặt ra những thách thức nhất định cần được giải quyết để đảm bảo an toàn giao thông cho tất cả mọi người.
Lý do ô tô điện hoạt động yên tĩnh
Sự khác biệt lớn nhất về âm thanh giữa xe ô tô điện và xe sử dụng động cơ đốt trong truyền thống nằm ở nguyên lý hoạt động của hệ thống truyền động. Động cơ đốt trong tạo ra tiếng ồn đáng kể từ quá trình đốt cháy nhiên liệu, hoạt động của piston, trục khuỷu và đặc biệt là từ hệ thống ống xả. Những âm thanh này là đặc trưng, thậm chí là biểu tượng của xe hiệu suất cao, nhưng lại là nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn chính ở các khu vực đông dân cư.
Ngược lại, xe ô tô điện vận hành chủ yếu bằng động cơ điện. Mô tơ điện hoạt động dựa trên nguyên lý từ trường và quay, tạo ra rất ít tiếng ồn cơ học so với động cơ đốt trong. Hơn nữa, xe điện thường không có hộp số phức tạp hay hệ thống ống xả. Các bộ phận chuyển động ít hơn đáng kể so với xe chạy xăng hoặc dầu diesel. Chính sự đơn giản và hiệu quả trong cơ cấu này là nguyên nhân chính khiến xe ô tô điện không có tiếng ồn đáng kể khi di chuyển ở tốc độ thấp và trung bình.
Cấu tạo đơn giản giúp ô tô điện không có tiếng ồn như xe truyền thống sử dụng động cơ đốt trong
Thực tế, xe điện vẫn phát ra một số âm thanh. Ở tốc độ thấp, người ngồi trong xe có thể nghe thấy tiếng vù vù nhẹ từ mô tơ điện hoặc tiếng lốp xe ma sát với mặt đường. Khi xe chạy ở tốc độ cao hơn, tiếng ồn chủ yếu đến từ lực cản của gió tác động vào thân xe và tiếng lốp xe trở nên rõ rệt hơn. Tuy nhiên, những âm thanh này thường ở mức độ thấp hơn rất nhiều so với tiếng ồn động cơ và ống xả của xe truyền thống, khiến trải nghiệm lái xe ô tô điện không có tiếng ồn trở nên khác biệt và êm ái.
Lợi ích khi ô tô điện không có tiếng ồn
Một trong những lợi ích rõ ràng nhất của việc ô tô điện không có tiếng ồn là giảm thiểu ô nhiễm tiếng ồn đô thị. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm tiếng ồn từ giao thông đường bộ là tác nhân gây hại nghiêm trọng thứ hai đối với sức khỏe con người, chỉ sau ô nhiễm không khí. Tiếng ồn quá mức có thể dẫn đến căng thẳng, rối loạn giấc ngủ, ảnh hưởng đến khả năng tập trung và thậm chí làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch theo thời gian.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Lắp Định Vị Xe Ô Tô Tại Hà Nội: Giải Pháp An Toàn Toàn Diện
- Quy Định Khí Thải Xe Ô Tô: Toàn Diện và Mới Nhất
- Hướng dẫn xử lý giấy phép lái xe ô tô C hết hạn
- Xe Ô Tô Cảnh Sát Thiếu Nhi: Khám Phá Thế Giới Ước Mơ Của Bé
- Mức Phạt Khi Bằng Lái Xe Hết Hạn Ở Việt Nam
Sự phổ biến của xe điện yên tĩnh góp phần tạo ra một môi trường sống và làm việc dễ chịu hơn ở các khu vực đô thị. Mức độ tiếng ồn giao thông giảm xuống có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của hàng triệu người. Trẻ em học tập tốt hơn, người lớn làm việc hiệu quả hơn, và không gian công cộng trở nên yên bình hơn.
Đối với người ngồi trong xe, việc lái một chiếc ô tô điện không có tiếng ồn mang lại cảm giác thoải mái và thư thái vượt trội. Không còn tiếng gầm rú của động cơ hay tiếng ồn từ hệ thống xả, hành khách có thể dễ dàng trò chuyện, nghe nhạc hoặc chỉ đơn giản là tận hưởng sự yên tĩnh. Điều này làm giảm sự mệt mỏi khi lái xe đường dài và nâng cao trải nghiệm tổng thể.
VinFast VF e34 thể hiện ưu điểm ô tô điện không có tiếng ồn, mang lại sự thoải mái
Hơn nữa, sự yên tĩnh của xe điện còn góp phần định hình lại khái niệm về sự sang trọng trong ngành công nghiệp ô tô. Trước đây, sự mạnh mẽ thường đi kèm với tiếng gầm động cơ lớn. Ngày nay, khả năng vận hành êm ái, gần như im lặng ở tốc độ thấp lại là một dấu hiệu của công nghệ tiên tiến và sự tinh tế. Các nhà sản xuất xe sang đang tập trung vào việc tối ưu hóa không gian nội thất để mang đến sự yên tĩnh tuyệt đối cho hành khách.
Thách thức về an toàn từ xe điện yên tĩnh
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích về môi trường và sự thoải mái, đặc điểm ô tô điện không có tiếng ồn lại đặt ra một thách thức đáng kể liên quan đến an toàn giao thông, đặc biệt là ở tốc độ thấp trong khu vực đô thị hoặc bãi đỗ xe. Người đi bộ, người đi xe đạp và đặc biệt là người khiếm thị hoặc người già thường dựa vào âm thanh của phương tiện đang tới gần để nhận biết và phản ứng kịp thời.
Khi một chiếc xe điện di chuyển chậm, tiếng ồn động cơ hoặc ống xả gần như không tồn tại. Tiếng ồn duy nhất có thể nghe được là tiếng lốp xe lăn trên đường hoặc tiếng gió nhẹ. Ở tốc độ dưới khoảng 20-30 km/h, mức độ âm thanh này quá nhỏ để có thể cảnh báo hiệu quả cho những người xung quanh về sự hiện diện của chiếc xe.
Sự yên tĩnh của ô tô điện đặt ra thách thức về an toàn cho người đi bộ và người tham gia giao thông khác
Điều này làm tăng nguy cơ xảy ra va chạm giữa xe điện và người đi bộ hoặc người đi xe đạp, những người có thể không nhìn thấy chiếc xe hoặc không nghe thấy tiếng động nào cảnh báo. Vấn đề này đặc biệt nghiêm trọng tại các ngã tư, khu dân cư, trường học hoặc bãi đậu xe đông đúc, nơi tốc độ di chuyển thấp và có nhiều người đi bộ qua lại.
Hệ thống cảnh báo âm thanh trên ô tô điện (AVAS)
Để giải quyết vấn đề an toàn do đặc điểm ô tô điện không có tiếng ồn gây ra, các nhà quản lý và sản xuất ô tô đã phát triển và triển khai Hệ thống Cảnh báo Âm thanh Phương tiện (Acoustic Vehicle Alerting System – AVAS). AVAS là một hệ thống bắt buộc trang bị trên xe điện (bao gồm cả xe hybrid ở chế độ chạy điện hoàn toàn) tại nhiều thị trường lớn trên thế giới.
Mục đích chính của AVAS là phát ra âm thanh nhân tạo ở tốc độ thấp để cảnh báo những người tham gia giao thông khác, đặc biệt là người đi bộ và người đi xe đạp, về sự hiện diện và hướng di chuyển của xe điện. Âm thanh này được thiết kế để dễ nhận biết nhưng không gây khó chịu hay ô nhiễm tiếng ồn quá mức.
Hệ thống cảnh báo âm thanh (AVAS) giúp ô tô điện không có tiếng ồn trở nên an toàn hơn cho cộng đồng
Hệ thống AVAS thường hoạt động tự động khi xe di chuyển tiến hoặc lùi ở tốc độ dưới ngưỡng quy định (thường là khoảng 20 km/h hoặc 30 km/h tùy theo quy định của từng khu vực). Âm lượng của âm thanh AVAS thường được quy định ở mức tối thiểu (ví dụ 56 decibel) để đảm bảo có thể nghe rõ trong môi trường đô thị nhưng không gây ồn ào quá mức. Quan trọng hơn, âm thanh này thường được thiết kế để thay đổi độ cao hoặc cường độ theo tốc độ của xe, giúp người nghe nhận biết được xe đang tăng tốc hay giảm tốc.
Quy định về âm thanh cảnh báo xe điện trên thế giới
Nhận thức được rủi ro an toàn từ xe ô tô điện không có tiếng ồn, nhiều quốc gia và khu vực trên thế giới đã ban hành các quy định bắt buộc về hệ thống AVAS. Liên minh châu Âu (EU) là một trong những đơn vị đi đầu, áp dụng quy định này bắt buộc đối với tất cả xe điện và hybrid mới kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2019. Theo quy định của EU, xe điện phải phát ra âm thanh khi di chuyển tiến hoặc lùi ở tốc độ lên đến 20 km/h (hoặc 12.4 mph). Mức âm thanh tối thiểu được đặt là 56 decibel.
Tại Hoa Kỳ, Cục Quản lý An toàn Giao thông Quốc lộ (NHTSA) đã ban hành phán quyết cuối cùng vào tháng 2 năm 2018, yêu cầu tất cả xe điện và hybrid hoạt động ở tốc độ dưới 30 km/h (khoảng 18.6 mph) phải phát ra âm thanh cảnh báo. Quy định này bắt buộc áp dụng đầy đủ từ tháng 9 năm 2020. Nhật Bản cũng là một trong những quốc gia đầu tiên có hướng dẫn về thiết bị cảnh báo âm thanh cho xe yên tĩnh từ tháng 1 năm 2010.
Các quy định này đều nhằm mục đích tạo ra một âm thanh đủ để người đi bộ, người đi xe đạp và người khiếm thị có thể nhận biết được sự hiện diện của xe điện từ khoảng cách an toàn. Mặc dù mức tốc độ và âm lượng cụ thể có thể hơi khác nhau giữa các khu vực, nguyên tắc cốt lõi vẫn là đảm bảo sự cân bằng giữa lợi ích giảm tiếng ồn và yêu cầu về an toàn giao thông.
Các nhà sản xuất tạo âm thanh cho xe điện như thế nào
Việc thiết kế âm thanh cho hệ thống AVAS không đơn thuần là tạo ra tiếng ồn ngẫu nhiên. Các nhà sản xuất ô tô đã đầu tư nghiên cứu và phát triển để tạo ra những âm thanh đặc trưng, dễ chịu nhưng vẫn hiệu quả trong việc cảnh báo. Âm thanh này cần phải khác biệt so với tiếng ồn môi trường xung quanh để người nghe dễ dàng nhận biết, đồng thời không gây khó chịu hay bị coi là một dạng ô nhiễm tiếng ồn mới.
Nhiều hãng xe lớn trên thế giới đã có những cách tiếp cận độc đáo trong việc thiết kế âm thanh AVAS. Ví dụ, Toyota và Jaguar là những hãng sớm phát triển hệ thống AVAS của riêng mình. BMW đã hợp tác với nhà soạn nhạc nổi tiếng Hans Zimmer để tạo ra “âm thanh biểu cảm” (IconicSounds Electric) cho dòng xe điện của họ, mang đến trải nghiệm âm thanh độc đáo phản ánh đặc trưng thương hiệu.
Các hãng xe trên thế giới chú trọng thiết kế âm thanh đặc trưng cho hệ thống AVAS
Ford cũng có đội ngũ chuyên trách thiết kế âm thanh, tạo ra những âm thanh nhân tạo phát ra từ loa ngoài của xe điện, giúp tăng cường an toàn và tạo dấu ấn riêng cho sản phẩm của họ. Mục tiêu chung là tạo ra một âm thanh phù hợp với tốc độ và trạng thái hoạt động của xe, mang tính nhận diện thương hiệu, đồng thời đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quy định về âm lượng và tần số.
Các nhà thiết kế âm thanh thường thử nghiệm nhiều loại âm thanh khác nhau, từ âm thanh tổng hợp lấy cảm hứng từ khoa học viễn tưởng đến những âm thanh mang tính nhạc điệu hoặc lấy cảm hứng từ tự nhiên, để tìm ra sự kết hợp tối ưu giữa hiệu quả cảnh báo và sự dễ chịu về mặt thính giác.
Tóm lại, sự phát triển của ô tô điện không có tiếng ồn mang lại nhiều lợi ích về môi trường và trải nghiệm lái xe. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho mọi người tham gia giao thông, việc trang bị và tuân thủ quy định về hệ thống âm thanh cảnh báo AVAS là vô cùng cần thiết. Đây là bước tiến quan trọng hướng tới một tương lai di chuyển bền vững và an toàn hơn. Tại Brixton Việt Nam, chúng tôi luôn cập nhật những thông tin mới nhất về xu hướng công nghệ xe, góp phần mang đến cái nhìn toàn diện về ngành công nghiệp ô tô đang thay đổi.
Câu hỏi thường gặp về ô tô điện không có tiếng ồn
Ô tô điện có thực sự không phát ra âm thanh nào không?
Không hoàn toàn. Ở tốc độ thấp, ô tô điện rất yên tĩnh do không có tiếng động cơ đốt trong và ống xả. Tuy nhiên, chúng vẫn phát ra âm thanh nhẹ từ động cơ điện và tiếng lốp xe ma sát với mặt đường. Ở tốc độ cao, tiếng ồn chủ yếu đến từ tiếng lốp và sức cản của gió.
Tại sao sự yên tĩnh của ô tô điện lại là vấn đề?
Sự yên tĩnh này có thể gây nguy hiểm cho người đi bộ, người đi xe đạp và người khiếm thị, những người thường dựa vào tiếng ồn của xe để nhận biết phương tiện đang tới gần, đặc biệt là ở tốc độ thấp trong khu vực đô thị.
AVAS là gì?
AVAS là viết tắt của Acoustic Vehicle Alerting System (Hệ thống Cảnh báo Âm thanh Phương tiện). Đây là hệ thống phát ra âm thanh nhân tạo ở tốc độ thấp để cảnh báo những người xung quanh về sự hiện diện của xe điện hoặc xe hybrid đang chạy bằng điện.
Hệ thống AVAS hoạt động ở tốc độ bao nhiêu?
Quy định về tốc độ hoạt động của AVAS khác nhau tùy theo khu vực, nhưng thường là ở tốc độ dưới 20 km/h (khoảng 12.4 mph) hoặc 30 km/h (khoảng 18.6 mph). Trên tốc độ này, tiếng ồn từ lốp xe và gió thường đủ lớn để cảnh báo.
Âm thanh của AVAS có gây khó chịu không?
Âm thanh của AVAS được thiết kế để dễ nhận biết nhưng không gây khó chịu hay ô nhiễm tiếng ồn quá mức. Nó thường có âm lượng tối thiểu quy định (ví dụ 56 decibel) và có thể thay đổi theo tốc độ xe.
Có phải tất cả xe điện trên thị trường đều có AVAS không?
Tại nhiều thị trường lớn như EU, Mỹ và Nhật Bản, việc trang bị AVAS đã trở thành bắt buộc đối với xe điện và xe hybrid mới. Do đó, hầu hết các mẫu xe điện hiện đại được bán ở những thị trường này đều có hệ thống này.
Các nhà sản xuất có thể tùy chỉnh âm thanh AVAS không?
Có. Các nhà sản xuất ô tô có thể thiết kế âm thanh AVAS riêng biệt cho từng mẫu xe hoặc thương hiệu của mình, miễn là âm thanh đó đáp ứng các tiêu chuẩn quy định về âm lượng, tần số và khả năng thay đổi theo tốc độ.
Lợi ích lớn nhất của ô tô điện không có tiếng ồn đối với môi trường là gì?
Lợi ích lớn nhất là giảm thiểu ô nhiễm tiếng ồn tại các khu vực đô thị, góp phần cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho cư dân.
Lợi ích lớn nhất của ô tô điện không có tiếng ồn đối với người lái và hành khách là gì?
Mang lại trải nghiệm lái xe và di chuyển êm ái, yên tĩnh, giảm căng thẳng và mệt mỏi, tạo không gian thoải mái để trò chuyện hoặc nghe nhạc.
Liệu âm thanh AVAS có được phát ra liên tục khi xe di chuyển không?
Thường thì âm thanh AVAS chỉ được phát ra khi xe di chuyển ở tốc độ thấp hoặc khi lùi, là những tình huống mà xe điện yên tĩnh nhất và tiềm ẩn rủi ro cho người đi bộ.
