Khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông, việc hiểu rõ các quy định pháp luật là vô cùng quan trọng. Một tình huống thường gặp khiến nhiều người băn khoăm là lỗi không ký biên bản vi phạm giao thông. Liệu hành động này có giúp tránh được việc xử phạt hay không? Bài viết này của Brixton Việt Nam sẽ làm rõ vấn đề này dựa trên các quy định pháp luật hiện hành.
Khi nào biên bản vi phạm giao thông được lập?
Biên bản vi phạm giao thông là một văn bản hành chính chính thức ghi nhận lại hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ của cá nhân hoặc tổ chức. Việc lập biên bản là thủ tục bắt buộc đối với nhiều loại vi phạm, nhằm đảm bảo tính minh bạch và làm căn cứ cho quyết định xử phạt sau này. Không phải mọi vi phạm đều dẫn đến việc lập biên bản ngay tại chỗ, nhưng các trường hợp nghiêm trọng hoặc cần xác minh thêm thông tin đều yêu cầu quy trình này.
Căn cứ pháp lý cho việc lập biên bản được quy định rõ trong Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và các văn bản hướng dẫn liên quan. Các cán bộ Cảnh sát Giao thông (CSGT) có nhiệm vụ thực hiện việc này khi phát hiện hành vi sai phạm. Quy trình lập biên bản bao gồm việc xác định rõ đối tượng vi phạm, thời gian, địa điểm, hành vi cụ thể, các tang vật (nếu có) và lời khai ban đầu.
Các trường hợp cụ thể cần lập biên bản
Khoản 1 Điều 57 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định rõ, trừ những trường hợp xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền tại chỗ với mức phạt không quá 250.000 đồng đối với cá nhân hoặc 500.000 đồng đối với tổ chức (theo quy định tại Điều 56 của Luật này), tất cả các vi phạm hành chính khác đều phải được lập thành văn bản. Điều này có nghĩa là đối với hầu hết các lỗi phổ biến và có mức phạt tiền đáng kể, biên bản vi phạm giao thông là không thể thiếu.
Một trường hợp điển hình bắt buộc phải lập biên bản được nêu tại Khoản 3 Điều 82 Nghị định 100/2019/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung). Đó là khi người điều khiển phương tiện không mang theo hoặc không xuất trình được đầy đủ các giấy tờ cần thiết theo quy định pháp luật tại thời điểm kiểm tra giao thông. Các giấy tờ này bao gồm Giấy phép lái xe phù hợp với loại xe đang điều khiển, Giấy đăng ký xe, và Giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc của chủ xe. Việc thiếu một trong các giấy tờ này đã đủ căn cứ để CSGT tiến hành lập biên bản.
Cán bộ CSGT làm việc với người điều khiển phương tiện về biên bản vi phạm giao thông
- Quy Trình Thi Bằng Lái Xe A1: Mọi Điều Bạn Cần Biết
- Nâng Tầm Không Gian Với Đèn Trần Ánh Sao Ô Tô
- Cách Phản Ánh Vi Phạm Giao Thông Từ 2025
- Hướng Dẫn Lái Xe Số Tự Động An Toàn Đầy Đủ
- Phượt Vịnh Hạ Long Hải Phòng: Cẩm Nang Xe Máy Chi Tiết
Vi phạm phát hiện qua thiết bị kỹ thuật
Ngoài việc phát hiện trực tiếp tại hiện trường, nhiều hành vi vi phạm luật giao thông hiện nay còn được ghi nhận thông qua hệ thống giám sát, camera phạt nguội hoặc các thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ khác của lực lượng chức năng. Căn cứ khoản 2 Điều 56 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, những trường hợp này cũng yêu cầu việc lập biên bản vi phạm hành chính.
Quy trình này thường diễn ra tại trụ sở cơ quan công an hoặc điểm xử lý vi phạm. Sau khi xác định chính xác thông tin về phương tiện và chủ phương tiện/người điều khiển thông qua hình ảnh, video hoặc dữ liệu từ thiết bị kỹ thuật, CSGT sẽ thông báo cho người vi phạm và tiến hành lập biên bản. Biên bản này cũng ghi rõ thông tin về thiết bị đã ghi nhận hành vi vi phạm.
Điều gì xảy ra khi không ký biên bản vi phạm giao thông?
Một trong những phản ứng phổ biến khi bị lập biên bản vi phạm giao thông là từ chối ký tên vào biên bản với suy nghĩ rằng việc không ký sẽ khiến biên bản mất hiệu lực và người vi phạm sẽ không bị xử phạt. Tuy nhiên, đây là một quan niệm hoàn toàn sai lầm và có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý phức tạp hơn nhiều. Quy định pháp luật đã lường trước tình huống này và có các biện pháp xử lý cụ thể để đảm bảo quy trình xử phạt vẫn được thực hiện.
Theo Khoản 1 Điều 20 Thông tư 65/2020/TT-BCA quy định về quy trình công tác của CSGT, và được củng cố bởi Điều 58 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2020), việc người vi phạm không ký vào biên bản không làm mất đi giá trị pháp lý của biên bản đó. Lực lượng CSGT vẫn có đủ căn cứ để tiếp tục quy trình xử phạt.
Quy trình xử lý khi người vi phạm không ký
Khi người vi phạm từ chối ký vào biên bản vi phạm giao thông, cán bộ CSGT đang thi hành nhiệm vụ sẽ thực hiện các bước tiếp theo theo quy định. Đầu tiên, họ sẽ ghi rõ vào biên bản về việc người vi phạm không ký tên và lý do (nếu có). Đồng thời, cần có sự xác nhận từ những người liên quan hoặc chứng kiến.
Nếu người vi phạm không ký xác nhận, CSGT sẽ yêu cầu sự có mặt và chữ ký của đại diện chính quyền cấp xã (phường, thị trấn) nơi xảy ra vi phạm. Trong trường hợp không có đại diện chính quyền, biên bản cần có chữ ký xác nhận của ít nhất 01 người làm chứng về việc người vi phạm đã từ chối ký. Nếu tại nơi xảy ra vi phạm có người chứng kiến vụ việc, người bị thiệt hại, hoặc đại diện của tổ chức bị thiệt hại, họ cũng có thể được mời ký vào biên bản để làm chứng.
Trường hợp người vi phạm không có mặt tại hiện trường do lý do khách quan hoặc chủ quan, Tổ trưởng Tổ Cảnh sát Giao thông sẽ mời đại diện chính quyền địa phương hoặc 02 người chứng kiến ký vào biên bản để xác nhận sự việc và việc vắng mặt của người vi phạm.
CSGT đang kiểm tra giấy tờ xe và lập biên bản xử phạt
Chống đối người thi hành công vụ và hậu quả
Việc không ký vào biên bản vi phạm giao thông là hành vi không hợp tác nhưng chưa chắc đã cấu thành tội hình sự. Tuy nhiên, nếu hành vi từ chối ký kết hợp với các hành động khác nhằm cản trở hoạt động kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng, đặc biệt là sử dụng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc các thủ đoạn khác nhằm chống lại người đang thi hành công vụ, thì lúc này người vi phạm có thể phải đối mặt với trách nhiệm hình sự.
Điều 330 Bộ Luật Hình sự năm 2017 quy định về Tội chống người thi hành công vụ. Theo đó, người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở người đang thi hành công vụ hoặc tuân theo các chỉ đạo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì sẽ bị xử lý hình sự. Mức phạt có thể là cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Đây là một mức xử phạt rất nghiêm khắc, cho thấy tính chất nguy hiểm của hành vi chống đối lực lượng CSGT khi họ đang thực hiện nhiệm vụ đảm bảo trật tự an toàn giao thông.
Biên bản vi phạm giao thông được lập bởi cán bộ CSGT
Do đó, việc không ký biên bản vi phạm giao thông không chỉ không giúp người vi phạm thoát tội mà còn có thể làm phức tạp thêm tình hình, thậm chí dẫn đến những rắc rối pháp lý nghiêm trọng hơn nếu có hành vi chống đối. Tuân thủ quy trình làm việc của CSGT, dù có đồng ý với lỗi hay không, là cách tốt nhất để đảm bảo quyền lợi của bản thân và giải quyết vấn đề theo đúng quy định của pháp luật.
FAQs: Các câu hỏi thường gặp về biên bản vi phạm giao thông
Nếu tôi không đồng ý với lỗi vi phạm bị lập biên bản thì sao?
Nếu bạn không đồng ý với nội dung lỗi vi phạm hoặc các thông tin trong biên bản vi phạm giao thông, bạn vẫn nên ký vào biên bản để xác nhận sự có mặt và việc đã được lập biên bản. Đồng thời, bạn có quyền ghi rõ ý kiến không đồng ý của mình vào mục “Ý kiến của người vi phạm” trong biên bản. Biên bản có ghi rõ ý kiến này sẽ là căn cứ để bạn thực hiện quyền khiếu nại hoặc khởi kiện quyết định xử phạt sau này theo quy định của pháp luật. Việc không ký hoàn toàn sẽ khiến quá trình giải quyết khiếu nại của bạn gặp khó khăn hơn.
Tôi có quyền ghi ý kiến cá nhân vào biên bản vi phạm không?
Hoàn toàn có. Biên bản vi phạm giao thông luôn có mục dành cho ý kiến của người vi phạm. Bạn có quyền ghi rõ bất kỳ điều gì bạn cho là cần thiết để giải thích, làm rõ hoặc bày tỏ sự không đồng ý của mình đối với lỗi bị lập hoặc quy trình làm việc của CSGT. Việc ghi ý kiến này giúp bảo vệ quyền lợi của bạn và là bằng chứng quan trọng nếu bạn quyết định khiếu nại quyết định xử phạt.
Việc không ký biên bản có làm chậm quá trình xử phạt không?
Không. Việc người vi phạm không ký vào biên bản vi phạm giao thông không làm dừng hoặc chậm trễ quy trình xử phạt theo quy định của pháp luật. Biên bản vẫn có giá trị pháp lý khi có chữ ký của người làm chứng hoặc đại diện chính quyền địa phương, cùng với ghi nhận của cán bộ CSGT về việc từ chối ký. Cơ quan chức năng vẫn sẽ dựa trên biên bản này để ra quyết định xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm luật giao thông của bạn.
Tôi sẽ nhận được quyết định xử phạt bằng cách nào sau khi biên bản được lập?
Sau khi biên bản vi phạm giao thông được lập, cơ quan có thẩm quyền (thường là Đội, Phòng CSGT quản lý địa bàn) sẽ xem xét biên bản và các chứng cứ liên quan để ra quyết định xử phạt hành chính. Quyết định này sẽ được gửi đến người vi phạm theo địa chỉ đã khai báo hoặc thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia nếu bạn đã cung cấp số điện thoại để nhận thông báo. Thời hạn ra quyết định xử phạt được quy định cụ thể trong Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, thường là từ 5 đến 7 ngày làm việc kể từ ngày lập biên bản, tùy thuộc vào tính chất vụ việc.
Việc hiểu rõ các quy định về lỗi không ký biên bản vi phạm giao thông và quy trình làm việc của lực lượng chức năng là cần thiết cho mọi người khi tham gia giao thông. Dù điều khiển ô tô hay xe máy, như những chiếc xe của Brixton Việt Nam, tuân thủ pháp luật và hợp tác với CSGT là cách tốt nhất để đảm bảo an toàn và tránh những rắc rối pháp lý không đáng có.
