Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên: Triệu chứng và Khắc phục

Cảm giác khác lạ trên khuôn mặt khi thức dậy có thể là dấu hiệu của bệnh liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên. Đây là tình trạng ảnh hưởng đến một nửa bên mặt, gây khó khăn trong cử động. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên phổ biến này.

Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên là gì và Triệu chứng nhận biết

Dây thần kinh sọ số 7, còn gọi là dây thần kinh mặt, là một trong mười hai đôi dây thần kinh sọ xuất phát từ não bộ. Nó chịu trách nhiệm điều khiển các cơ bắp trên khuôn mặt, giúp chúng ta thực hiện các biểu cảm như mỉm cười, nhăn trán, nhắm mắt. Khi dây thần kinh này bị tổn thương hoặc chèn ép, các cơ mặt được chi phối bởi nó sẽ bị suy yếu hoặc liệt, dẫn đến tình trạng được gọi là liệt dây thần kinh số 7.

Tình trạng liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên, hay còn được biết đến là liệt mặt Bell, thường xuất hiện đột ngột. Người bệnh có thể thức dậy và phát hiện một bên mặt bị tê rần, nặng nề và khó cử động. Các triệu chứng điển hình bao gồm khó hoặc không thể nhăn trán, sụp mí mắt (không nhắm kín được mắt), khóe miệng chảy xệ một bên, khó cười hoặc chỉ cười được một bên. Việc ăn uống cũng trở nên khó khăn, dễ bị rơi vãi thức ăn hoặc nước ra ngoài.

Phân biệt liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên và trung ương

Điều quan trọng cần phân biệt là giữa liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên và liệt dây thần kinh số 7 trung ương. Liệt trung ương thường là biểu hiện của các vấn đề nghiêm trọng hơn như tai biến mạch máu não hoặc u của hệ thần kinh trung ương. Dấu hiệu nhận biết chính giữa hai loại này nằm ở khả năng nhăn trán. Người bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên (liệt mặt Bell) thường không thể nhăn trán bên mặt bị liệt hoặc nếp nhăn rất mờ. Ngược lại, người bị liệt trung ương vẫn có thể nhăn trán bình thường. Tuy nhiên, mọi trường hợp nghi ngờ đều cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và chẩn đoán chính xác càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân và Đối tượng nguy cơ của Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên

Nguyên nhân chính xác của liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên không phải lúc nào cũng rõ ràng, nhưng nguyên nhân phổ biến nhất được cho là do tình trạng viêm nhiễm hoặc sưng tấy dây thần kinh mặt. Các loại virus, đặc biệt là virus Herpes simplex (gây mụn rộp), được xem là thủ phạm hàng đầu. Khi virus tấn công, dây thần kinh bị viêm và sưng lên trong ống xương hẹp mà nó đi qua, dẫn đến chèn ép và mất chức năng.

Ngoài nhiễm virus, việc tiếp xúc đột ngột với luồng gió lạnh, chẳng hạn như ngủ máy lạnh quá thấp, nằm quạt thổi thẳng vào mặt, hoặc tắm đêm, cũng được xem là yếu tố nguy cơ có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng viêm dây thần kinh. Một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bao gồm phụ nữ đang trong thai kỳ, người có hệ miễn dịch suy yếu do bệnh tật hoặc căng thẳng, và những người mắc các bệnh lý nền như tiểu đường hoặc bệnh lý đường hô hấp trên.

• Độ tuổi thi bằng lái B2 và hồ sơ cần chuẩn bị
• Cẩm Nang Di Chuyển Xe Khách Cần Thơ Đến Nha Trang
• Xe Ô Tô Matiz Cũ Giá Rẻ: Kinh Nghiệm Chọn Mua Toàn Diện
• Phương Tiện Đi Sân Bay Tân Sơn Nhất: Lựa Chọn Đa Dạng
• Xe ô tô mơ ước: Hiện thực hóa giấc mơ VinFast VF 3 cùng Xanh SM

Độ tuổi thường gặp liệt mặt Bell là từ 15 đến 45 tuổi, nhưng bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh được ước tính khoảng 20-30 trường hợp trên 100.000 người mỗi năm. Khoảng 10-15% các trường hợp có thể bị tái phát bệnh ở cùng hoặc khác bên mặt.

Ảnh minh họa triệu chứng liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên trên khuôn mặt

Chẩn đoán và Thời điểm điều trị tốt nhất cho Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên

Khi có các dấu hiệu nghi ngờ bị liệt dây thần kinh số 7, việc đầu tiên và quan trọng nhất là đến ngay các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám. Bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng điển hình, như khả năng cử động của các cơ mặt (yêu cầu bệnh nhân nhăn trán, nhắm mắt, cười, chu môi), để chẩn đoán. Bác sĩ cũng sẽ cần loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng khác gây liệt mặt như đột quỵ, u não, bệnh Lyme hoặc các nhiễm trùng khác. Trong một số trường hợp, các xét nghiệm bổ sung như xét nghiệm máu, chụp MRI hoặc CT scan có thể được chỉ định để xác định chính xác nguyên nhân và vị trí tổn thương, đặc biệt nếu triệu chứng không điển hình hoặc phục hồi chậm.

Thời điểm vàng để bắt đầu điều trị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên là trong vòng 72 giờ đầu tiên kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Việc điều trị sớm bằng các loại thuốc phù hợp sẽ giúp tăng khả năng phục hồi hoàn toàn và rút ngắn thời gian bệnh. Tuy nhiên, ngay cả khi bạn đến khám sau 72 giờ, việc điều trị vẫn rất cần thiết và có thể giúp cải thiện tình hình.

Các Phương pháp điều trị và Phục hồi Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên

Điều trị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên thường kết hợp nhiều phương pháp dưới sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ. Thuốc là một phần quan trọng, đặc biệt là corticosteroid (như Prednisone), giúp giảm viêm và sưng dây thần kinh. Thuốc kháng virus cũng có thể được cân nhắc kê đơn trong một số trường hợp. Việc uống thuốc đúng liều và đủ thời gian là yếu tố then chốt.

Chăm sóc mắt là một khía cạnh cực kỳ quan trọng, vì việc không nhắm kín được mắt có thể dẫn đến khô mắt, kích ứng, loét giác mạc và thậm chí là mất thị lực nếu không được xử lý. Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách sử dụng nước mắt nhân tạo, thuốc mỡ bảo vệ mắt, và có thể cần băng hoặc dán mí mắt lại vào ban đêm để giữ ẩm và bảo vệ mắt khỏi bụi bẩn, chấn thương.

Tập vật lý trị liệu và các bài tập cho cơ mặt là không thể thiếu trong quá trình phục hồi. Bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn các bài tập nhẹ nhàng giúp kích thích cơ bắp, duy trì sự linh hoạt, ngăn ngừa teo cơ và giúp bệnh nhân học cách kiểm soát lại các cử động trên khuôn mặt. Việc tập luyện đều đặn hàng ngày đóng vai trò quan trọng trong việc lấy lại chức năng vận động cho khuôn mặt.

Các phương pháp y học cổ truyền như châm cứu cũng cho thấy hiệu quả hỗ trợ đáng kể trong việc điều trị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên. Châm cứu giúp kích thích các điểm huyệt liên quan đến dây thần kinh mặt, thúc đẩy lưu thông khí huyết và năng lượng, từ đó giúp tăng cường quá trình phục hồi chức năng cơ mặt. Việc giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng mặt và đầu, cũng là lời khuyên hữu ích trong suốt quá trình điều trị và phục hồi.

Biểu hiện thường gặp của bệnh liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên

Quá trình phục hồi sau liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương và việc tuân thủ điều trị. Hầu hết người bệnh (khoảng 70-85%) phục hồi hoàn toàn chức năng khuôn mặt. Một số ít trường hợp có thể còn lại di chứng nhẹ như hơi yếu cơ, hoặc synkinesis (co cơ không chủ ý, ví dụ khi cười thì mắt cũng tự nhắm nhẹ). Kiên trì tập luyện và tái khám định kỳ là chìa khóa để đạt được kết quả phục hồi tốt nhất.

Câu hỏi Thường Gặp về Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên

Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên có nguy hiểm đến tính mạng không?
Không, liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên (liệt mặt Bell) thường không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nó có thể gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, chức năng (ăn, nói, nhắm mắt) và tâm lý người bệnh.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh này là gì?
Nguyên nhân phổ biến nhất được cho là do viêm dây thần kinh mặt, thường liên quan đến nhiễm virus (như virus Herpes simplex) hoặc tiếp xúc đột ngột với gió lạnh.

Bệnh liệt mặt Bell có tự khỏi được không?
Trong nhiều trường hợp (đặc biệt nếu mức độ nhẹ), bệnh liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên có thể tự khỏi sau vài tuần hoặc vài tháng mà không cần điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, việc can thiệp sớm bằng thuốc và vật lý trị liệu giúp tăng tốc độ và mức độ phục hồi, giảm nguy cơ di chứng.

Tôi cần làm gì ngay khi phát hiện triệu chứng liệt mặt?
Hãy đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa thần kinh để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng khác như đột quỵ, cũng như bắt đầu điều trị kịp thời để đạt hiệu quả tốt nhất.

Chăm sóc mắt như thế nào khi bị liệt dây thần kinh số 7?
Việc chăm sóc mắt rất quan trọng. Bạn cần sử dụng nước mắt nhân tạo, thuốc mỡ bảo vệ mắt thường xuyên theo chỉ định của bác sĩ và có thể cần băng hoặc dán mắt khi ngủ để tránh khô giác mạc và tổn thương.

Bệnh liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên dù gây khó chịu nhưng thường không nguy hiểm. Hiểu rõ về triệu chứng, nguyên nhân và điều trị kịp thời sẽ giúp quá trình phục hồi diễn ra tốt hơn. Tại Brixton Việt Nam, chúng tôi mong rằng thông tin này hữu ích cho bạn đọc.