Nhu cầu sử dụng điều hòa trên ô tô là thiết yếu, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng. Tuy nhiên, hệ thống này tiêu tốn đáng kể năng lượng. Việc so sánh chi phí điều hòa ô tô điện so với ô tô xăng giúp người dùng hiểu rõ hơn về hiệu quả vận hành, đặc biệt qua tiêu chuẩn WLTP quốc tế.
Tiêu Chuẩn WLTP: Nền Tảng Đánh Giá Năng Lượng Xe
Quy trình kiểm tra đồng bộ xe hạng nhẹ toàn cầu – WLTP (Worldwide Harmonised Light Vehicle Test Procedure) là một tiêu chuẩn quan trọng được Ủy ban Kinh tế Liên hợp quốc Châu Âu (UNECE) ban hành vào ngày 1/9/2017 và chính thức thay thế tiêu chuẩn cũ NEDC từ ngày 1/9/2019 tại nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm các nước thuộc Liên minh Châu Âu, Thụy Sĩ, Na Uy, Iceland, Thổ Nhĩ Kỳ, và nhiều thị trường lớn khác như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Ấn Độ. Mục đích chính của WLTP là tạo ra một quy trình kiểm tra thực tế và đồng nhất hơn trên phạm vi toàn cầu.
WLTP được xây dựng dựa trên dữ liệu lái xe thu thập từ năm khu vực địa lý khác nhau trên thế giới, nhằm mô phỏng các điều kiện vận hành điển hình mà xe có thể gặp phải trong thực tế. Đây là một tập hợp các bài thử nghiệm được thực hiện trên hệ thống lực kế khung xe hiện đại. Các bài thử này được thiết kế để đánh giá nhiều chỉ số quan trọng của phương tiện.
Thiết bị thử nghiệm tiêu chuẩn WLTP để đo tiêu hao năng lượng và chi phí điều hòa ô tô điện so với ô tô xăng
Thông qua các bài thử nghiệm này, tiêu chuẩn WLTP giúp xác định chính xác mức khí thải CO2, mức tiêu hao nhiên liệu đối với xe sử dụng động cơ đốt trong và xe hybrid. Đồng thời, đối với xe ô tô điện, WLTP là công cụ chính để đánh giá mức tiêu thụ năng lượng và phạm vi hoạt động thực tế của xe sau một lần sạc đầy. Quy trình này diễn ra trong phòng thí nghiệm và bao gồm bốn chu kỳ lái xe khác nhau, tương ứng với các điều kiện di chuyển ở tốc độ thấp, trung bình, cao và rất cao, mô phỏng các tình huống lái xe trong đô thị, ngoại ô, nông thôn và trên đường cao tốc. Mỗi chu kỳ có tốc độ tối đa, thời gian và quãng đường di chuyển được xác định cụ thể để đảm bảo tính chính xác và lặp lại của kết quả.
Để đánh giá mức tiêu thụ điều hòa, các bài thử nghiệm theo chu trình WLTP sẽ được thực hiện hai lần: một lần khi hệ thống điều hòa tắt và một lần khi hệ thống điều hòa hoạt động trong các điều kiện môi trường giả định. Việc so sánh kết quả từ hai lần thử nghiệm này cho phép các nhà sản xuất và cơ quan kiểm định xác định rõ mức độ ảnh hưởng của việc sử dụng điều hòa đến tổng thể mức tiêu thụ năng lượng hoặc nhiên liệu của xe, qua đó đưa ra các con số định mức chính xác hơn.
<>Xem Thêm Bài Viết:<>- Bơm lốp ô tô xe máy mini điện 12V 220V: Hướng dẫn từ A-Z
- Honda Vision Cổ Điển: Nét Retro Quyến Rũ
- Đàn Bà Lái Xe Ô Tô: Phá Bỏ Định Kiến, Nâng Tầm Chuyên Môn
- Xe Khách Hoà Bình Hà Đông: Cẩm Nang Di Chuyển Chi Tiết
- Hướng dẫn sạc ô tô điện bằng bộ sạc 7,4kW
So Sánh Năng Lượng Và Chi Phí Điều Hòa Trên Xe Điện Và Xe Xăng
Kết quả từ các bài thử nghiệm theo chuẩn WLTP đã chỉ ra rằng công suất điều hòa và chi phí năng lượng/nhiên liệu để vận hành hệ thống này có sự khác biệt đáng kể giữa ô tô điện và ô tô xăng. Để làm rõ sự khác biệt này, chúng ta có thể tham khảo kết quả từ một thử nghiệm điển hình được thực hiện trong các điều kiện môi trường giả định nhằm mô phỏng sát với thực tế sử dụng xe.
Các điều kiện giả định cho thử nghiệm này bao gồm nhiệt độ môi trường bên ngoài là 40 độ C, nhiệt độ cài đặt tại họng gió máy lạnh là 20 độ C, nhiệt độ tại ghế lái duy trì ở mức 24-25 độ C và năng lượng bức xạ mặt trời mô phỏng ở mức 1000W/m2. Chi phí năng lượng được tính dựa trên giá điện bình quân là 2.500 đồng/kWh và giá xăng khoảng 22.800 đồng/lít (các mức giá này có thể biến động tùy thời điểm).
Dữ liệu từ thử nghiệm cho thấy, khi xe chạy theo chu trình WLTP trong vòng một giờ, cả xe điện và xe xăng đều có công suất tiêu thụ điều hòa tương đương nhau, khoảng 1.67 kW. Tuy nhiên, mức năng lượng hoặc nhiên liệu thực tế để tạo ra công suất này lại khác nhau. Xe điện tiêu thụ 1.67 kWh điện, tương đương chi phí khoảng 4.175 đồng. Trong khi đó, xe xăng cần 0.243 lít nhiên liệu, có chi phí là 5.540 đồng. Điều này cho thấy ngay cả trong điều kiện di chuyển kết hợp, chi phí điều hòa ô tô điện so với ô tô xăng đã có sự chênh lệch, với xe điện tiết kiệm hơn khoảng 1.365 đồng mỗi giờ.
Sự khác biệt trở nên rõ ràng hơn khi xe di chuyển trong điều kiện đô thị, tương đương với chu kỳ tốc độ thấp trong bài thử WLTP. Với cùng công suất điều hòa 1.67 kW trong một giờ, xe điện vẫn tiêu thụ 1.67 kWh điện (chi phí 4.175 đồng). Xe xăng lúc này cần 0.278 lít xăng, tương đương chi phí 6.338 đồng. Mức chênh lệch tăng lên khoảng 2.163 đồng mỗi giờ so với xe điện.
Đặc biệt, sự khác biệt lớn nhất xuất hiện khi xe đứng yên nhưng vẫn bật điều hòa. Đây là tình huống thường gặp khi chờ đợi hoặc kẹt xe. Trong trường hợp này, xe điện vẫn duy trì mức tiêu thụ 1.67 kWh điện mỗi giờ, chi phí không đổi là 4.175 đồng. Tuy nhiên, xe xăng cần tới 0.352 lít xăng mỗi giờ để vận hành điều hòa, với chi phí lên tới 8.026 đồng. Mức tiêu hao nhiên liệu điều hòa ô tô xăng khi đứng yên cao gần gấp đôi so với năng lượng tiêu thụ điều hòa ô tô điện trong cùng điều kiện.
Minh họa xe ô tô điện và ô tô xăng khi bật điều hòa, so sánh chi phí sử dụng
Phân tích sâu hơn, năng lượng tiêu thụ và chi phí để vận hành điều hòa trên ô tô điện dường như không bị ảnh hưởng đáng kể bởi điều kiện xe chạy (đứng yên, đô thị hay hỗn hợp). Điều này là do máy nén điều hòa trên xe điện thường sử dụng mô-tơ điện độc lập, lấy năng lượng trực tiếp từ bộ pin. Ngược lại, mức tiêu thụ và chi phí nhiên liệu điều hòa xe xăng lại thay đổi tùy thuộc vào điều kiện vận hành. Khi xe đứng yên, động cơ xăng vẫn phải hoạt động ở chế độ cầm chừng để cấp năng lượng cho máy nén điều hòa (thường được dẫn động bằng dây curoa) và hệ thống điện của xe. Chế độ chạy không tải này lại kém hiệu quả về mặt tiêu hao nhiên liệu hơn so với khi động cơ hoạt động ở vòng tua cao hơn khi xe đang di chuyển.
Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Hiệu Suất Và Mức Tiêu Thụ Điều Hòa
Mức tiêu thụ năng lượng hay nhiên liệu của hệ thống điều hòa ô tô không chỉ phụ thuộc vào loại động cơ (điện hay xăng) mà còn bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác nhau. Hiểu rõ các yếu tố này giúp người lái có thể sử dụng điều hòa một cách hiệu quả và tiết kiệm hơn. Một trong những yếu tố quan trọng nhất là nhiệt độ môi trường bên ngoài. Khi nhiệt độ môi trường càng cao, hệ thống điều hòa càng phải làm việc vất vả hơn để làm mát không khí, dẫn đến mức tiêu thụ năng lượng tăng lên.
Nhiệt độ cài đặt trong cabin cũng đóng vai trò quyết định. Việc cài đặt nhiệt độ quá thấp so với nhiệt độ môi trường sẽ khiến hệ thống phải hoạt động hết công suất liên tục để đạt được và duy trì nhiệt độ mong muốn, gây tiêu hao năng lượng lớn. Các yếu tố vật lý của xe như kích thước cabin, màu sơn xe (xe màu tối hấp thụ nhiệt nhiều hơn), và mức độ cách nhiệt của kính (ví dụ như kính có dán phim cách nhiệt) cũng ảnh hưởng đến lượng nhiệt truyền vào cabin, từ đó tác động đến hiệu suất làm mát và mức tiêu thụ của điều hòa.
Bên cạnh đó, cách sử dụng hệ thống điều hòa cũng rất quan trọng. Việc lựa chọn chế độ lấy gió (trong hay ngoài), tốc độ quạt gió, và việc bật/tắt điều hòa có kế hoạch đều tác động trực tiếp đến mức tiêu hao. Ví dụ, việc sử dụng chế độ lấy gió trong (tuần hoàn không khí trong cabin) giúp duy trì nhiệt độ đã làm mát hiệu quả hơn so với liên tục lấy gió nóng từ bên ngoài. Ngoài ra, tình trạng bảo dưỡng của hệ thống điều hòa, như bộ lọc gió bị bẩn hay thiếu gas lạnh, cũng có thể làm giảm hiệu suất hoạt động, buộc hệ thống phải làm việc cường độ cao hơn và tiêu thụ nhiều năng lượng hơn để đạt được hiệu quả làm mát mong muốn.
Lời Khuyên Để Tối Ưu Chi Phí Sử Dụng Điều Hòa
Để giảm thiểu ảnh hưởng của việc sử dụng điều hòa đến tổng chi phí điều hòa ô tô điện so với ô tô xăng và chi phí vận hành chung, người lái có thể áp dụng một số mẹo hữu ích. Trước khi bật điều hòa, đặc biệt khi xe đã đỗ dưới trời nắng nóng trong thời gian dài, nên mở cửa sổ vài phút để không khí nóng thoát ra ngoài. Điều này giúp giảm tải cho hệ thống điều hòa khi bắt đầu hoạt động.
Khi di chuyển trong điều kiện nhiệt độ cao hoặc trong đô thị, việc sử dụng chế độ lấy gió trong (Recirculation) sẽ hiệu quả hơn. Không khí đã được làm mát trong cabin sẽ được tái tuần hoàn, giúp duy trì nhiệt độ và giảm bớt năng lượng cần thiết để làm mát luồng khí mới từ bên ngoài. Tuy nhiên, không nên duy trì chế độ này quá lâu để đảm bảo lưu thông không khí và cung cấp oxy cho người ngồi trong xe.
Việc đỗ xe ở nơi có bóng râm bất cứ khi nào có thể cũng là một cách đơn giản nhưng hiệu quả để giảm nhiệt độ trong cabin trước khi khởi hành. Đối với xe điện, nếu có thể, hãy tận dụng tính năng làm mát cabin từ xa hoặc cài đặt hẹn giờ làm mát trong khi xe vẫn đang sạc pin tại nhà hoặc trạm sạc. Điều này giúp cabin đạt nhiệt độ dễ chịu mà không tiêu hao năng lượng từ pin xe khi đang di chuyển. Cuối cùng, việc bảo dưỡng hệ thống điều hòa định kỳ, làm sạch hoặc thay bộ lọc gió, kiểm tra lượng gas lạnh là rất cần thiết để đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả nhất với mức tiêu thụ năng lượng tối ưu.
Nhìn chung, dựa trên các thử nghiệm theo tiêu chuẩn WLTP, chi phí điều hòa ô tô điện so với ô tô xăng cho thấy sự khác biệt đáng kể, đặc biệt là trong các tình huống xe dừng hoặc di chuyển trong đô thị. Hiểu rõ điều này giúp người dùng tối ưu hóa việc sử dụng và giảm thiểu chi phí vận hành xe của mình. Đây là thông tin hữu ích mà Brixton Việt Nam mong muốn chia sẻ đến cộng đồng yêu xe.
FAQs
WLTP là gì và tại sao nó quan trọng trong việc đánh giá tiêu thụ năng lượng xe?
WLTP là Quy trình kiểm tra đồng bộ xe hạng nhẹ toàn cầu, một tiêu chuẩn quốc tế dùng để đo lường mức khí thải, tiêu hao nhiên liệu (xe xăng/hybrid) và tiêu thụ năng lượng, phạm vi hoạt động (xe điện). Nó quan trọng vì cung cấp kết quả thử nghiệm thực tế và đồng nhất hơn so với các tiêu chuẩn cũ, giúp người tiêu dùng có cái nhìn chính xác hơn về hiệu quả năng lượng của xe trong các điều kiện lái xe khác nhau.
Hệ thống điều hòa trên ô tô điện khác ô tô xăng như thế nào về nguyên lý hoạt động cơ bản liên quan đến năng lượng?
Hệ thống điều hòa trên ô tô xăng thường sử dụng máy nén được dẫn động bằng dây curoa nối với động cơ. Khi động cơ chạy, máy nén hoạt động. Trên ô tô điện, máy nén điều hòa thường sử dụng mô-tơ điện độc lập, được cấp nguồn trực tiếp từ bộ pin xe. Sự khác biệt này giải thích tại sao xe xăng tiêu thụ nhiên liệu khi đứng yên bật điều hòa (động cơ phải nổ), còn xe điện thì không cần động cơ chính hoạt động.
Tại sao chi phí điều hòa xe điện lại rẻ hơn xe xăng khi xe đứng yên và bật điều hòa?
Khi xe đứng yên và bật điều hòa, ô tô xăng cần duy trì động cơ hoạt động ở chế độ không tải để cung cấp năng lượng cho máy nén điều hòa và hệ thống điện. Chế độ không tải vẫn tiêu tốn một lượng nhiên liệu đáng kể. Ô tô điện, với máy nén chạy điện, chỉ cần lấy năng lượng từ pin, không cần động cơ chính hoạt động. Do đó, chi phí năng lượng để vận hành điều hòa khi đứng yên của xe điện thấp hơn đáng kể so với xe xăng, đôi khi gần gấp đôi.
Những yếu tố nào khác (ngoài loại động cơ) ảnh hưởng đến mức tiêu thụ điều hòa trên ô tô?
Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến mức tiêu thụ điều hòa bao gồm: nhiệt độ môi trường bên ngoài, nhiệt độ cài đặt mong muốn trong cabin, kích thước và màu sắc của xe, khả năng cách nhiệt của cabin (ví dụ: kính xe), số lượng người ngồi trong xe, việc sử dụng chế độ lấy gió ngoài hay trong, tốc độ quạt gió, và tình trạng bảo dưỡng của hệ thống điều hòa (lọc gió bẩn, thiếu gas lạnh).
Làm thế nào để tiết kiệm năng lượng khi sử dụng điều hòa ô tô?
Để tiết kiệm năng lượng/nhiên liệu khi dùng điều hòa, bạn có thể: mở cửa sổ vài phút để thoát khí nóng trước khi bật điều hòa, đỗ xe dưới bóng râm, sử dụng chế độ lấy gió trong (Recirculation) hiệu quả, cài đặt nhiệt độ hợp lý (không quá lạnh), và bảo dưỡng hệ thống điều hòa định kỳ. Đối với xe điện, tận dụng tính năng làm mát trước khi khởi hành khi xe đang sạc pin.
